Recensie | 12 Years a Slave (Immy Verdonschot)

Openingsfilm van de Amsterdam Film Week dit jaar is 12 Years a Slave van Steve McQueen. Een film dat het waargebeurde verhaal van Solomon Northup vertelt, een vrije man die later als slaaf moest leren leven. Northup zette zijn verhaal op papier en jaren later kreeg McQueen het te lezen. Hij vond het urgent om Northup’s verhaal nu te vertellen, 160 jaar nadat de vrijheid terug gewonnen was.

Titel: 12 Years a Slave
Regisseur: Steve McQueen
Scriptschrijver: John Ridley
Boek: Solomon Northup
Hoofdrollen: Chiwetel Ejiofor, Paul Giamatti, Benedict Cumberbatch, Michael Fassbender, Brad Pitt, Paul Dano, Alfre Woodard, Sarah Paulson, Lupita Nyong’o Patsey, Quvenzhané Wallis, Michael K. Williams, Garret Dillahunt
Genre: Drama, Historisch
Speelduur: 133 min
Release: vanaf 20 februari 2014 in de bioscoop

Solomon Northup (Chiwetel Ejiofor) is een vrij man met vrouw en kinderen en heeft als violist een goed bestaan opgebouwd in het noorden van Amerika. Wanneer hij echter ingaat op het aanbod van twee artiesten om rond te reizen en op te treden, wordt hij valselijk belogen. Wanneer hij wakker wordt, zit hij vastgeketend en wordt zijn eerlijkheid beloont met een pak slaag, waardoor zelfs de plank kapot geslagen wordt. Zo begint Northup’s leven als handelswaar, waar hij als slaaf van plantage naar plantage wordt gestuurd. Met zijn familie in het achterhoofd probeert hij te overleven en een manier te bedenken om ooit nog terug te kunnen keren…

Slavenfilms

Vorig jaar hadden we Tarantino’s Django Unchained en op het afgelopen Nederlands Film Festival ging de film Hoe Duur Was De Suiker – tevens als openingsfilm – in première. Ook al lijkt het misschien een hot topic, slavenfilms en –series zijn er in vele getalen (denk bijvoorbeeld aan Roots). Allen tonen ze hoe vernederend en bruut het leven van een slaaf is. Geen mishandeling blijft hen bespaart en zelfs als ze enige waardering lijken te krijgen, loopt het vaak nog slecht met hen af of blijven ze een ‘boy’. Een mens die niet tot mens wordt gerekend. De bijzondere invalshoek die dit verhaal biedt, is dat Northup in het noorden al een vrij man was. Het opent je ogen dan ook voor sommige toestanden die nog steeds gaande zijn. Als vrij man stond Northup waarschijnlijk ook niet stil bij de praktijken in het zuiden. Niemand verwacht dat zoiets, als een ontvoering en verhandeld worden als slaaf, hem zal overkomen. Vanaf dat moment is het ieder voor zich. En zowel Ejiofor als McQueen weten deze realisatie goed naar voren te brengen.

12_years_a_slave_3-620x437

Confronterend

Voortdurend zul je als kijker in onbegrip zitten. Ejiofor zet een geweldig rol neer als Northup die probeert te overleven en te leven. Een film over slavernij zal al snel confronterend zijn, maar McQueen laat geen blad onomgekeerd: Van de vele zweepslagen, de ‘bijslapen’, het vele geweld tot het ophangen van slaven. Bij al dit misbruik kijken de andere slaven slechts toe of ze verschuilen zich in hun huizen. Dit blijkt in geen scène zo erg als de paar minuten durende scène waarbij Northup opgehangen is. De veroorzakers hiervan worden al snel afgeschrikt, maar niemand maakt hem los. Het ‘geluk’ is dat Northup nog net met zijn tenen bij de grond kan. Zo stapt hij voorzichtig door de modder om zich recht te houden. Langzaamaan gaan de slaven om hem heen weer aan het werk, kinderen spelen en zijn meesteres kijkt vanaf de veranda even toe. Maar ingrijpen doet niemand. Veelzeggender kan het bijna niet worden. Iedereen vreest voor zijn of haar eigen leven en zal daarom niets anders doen dat wat hen opgedragen wordt.

Steve McQueen

Eerder maakte McQueen al het ruwe Hunger en het bekroonde Shame. Met beide films werd getoond dat McQueen intens emotionele en soms provocatieve scènes tegenover prachtige schoonheid wist te zetten. 12 Years a Slave is daar geen uitzondering op. Niet alleen mooie beelden van de omgeving en plantages, maar zeker ook beelden die het tijdsbeeld goed weergeven, komen voorbij. Met acteurs als Paul Giamatti, Brad Pitt, Benedict Cumberbatch en Michael Fassbender (voor een tweede maal) wist hij grote namen aan zijn project te binden. Dit toont hoe gevoelig het onderwerp ligt en ondersteunt de naam die McQueen voor zichzelf heeft weten te maken. Een naam die hij met zijn derde film zeker weet hoog te houden.

12-years-a-slave-02128fd-theplaylist-exclusive

Muziek

Hans Zimmer is inmiddels een fenomeen op het gebied van geweldige filmscores. Zijn werk is met vele prijzen bekroond en ook in deze film laat hij niet te wensen over. Prachtige muziek onderbouwt de vele heftige en emotionele scènes, maar is nooit overdadig, waardoor het amper opvalt. Andere muziekkeuzes vallen des te meer op. Zoals de slaven een lied laten zingen, waarin een verhaal verteld wordt over wat er gebeurt met slaven die proberen te ontsnappen. Hun eigen liederen, die ze zingen tijdens het werk op de plantage, zijn een stuk gevoeliger. Hun ziel leggen ze erin bloot en betekent daarom des te meer: Alles zit erin. Hun geloof, hun verhaal, maar bovenal hun drang om te overleven.

Amsterdam Film Week

Amsterdam Film Week vindt plaats van 28 oktober tot en met 3 november 2013 en 12 Years a Slave is de openingsfilm. Je krijgt dus de unieke kans om deze festivalfilm al te zien, voor deze in de reguliere bioscoop uitkomt. Niet alleen geeft dit de mogelijkheid een film in festivalsfeer te bewonderen, ook regisseur Steve McQueen zal aanwezig zijn. Het belooft een bijzondere rode loper première te zijn in het hart van Amsterdam. Iedereen die hier niet bij aanwezig kan zijn, of die niet van de festivals is, kan de film vanaf 20 februari zien in hun eigen bioscoop.

12 Years a Slave is een heftige film met geweldige talenten. Chiwetel Ejiofor bewijst dat hij alles in zich heeft om een film te dragen en Michael Fassbender is weer een genot om naar te kijken. Steve McQueen weet prachtige beelden uit Louisiana te combineren met de harde realiteit waarin zijn personages zich begeven. Hij toont zijn hoofdpersonage niet als held, maar een mens die het zwaar te verduren heeft en blijft hopen op een betere uitkomst. 12 Years a Slave vertelt een bijzonder verhaal, vol confronterende beelden en met prachtwerk van de acteurs. Na honderden jaren weet dit verhaal nog steeds een enorm effect op je te hebben.

Xoxo,

Immy.