Recensie | Elysium (Fabian van der Starre)

“Realistisch beeld van de toekomst.” Een schokkend beeld van de aarde. Alle grondstoffen lijken uitgeput en het groen is verdwenen van de planeet. Degene zonder miljoenen euro’s wonen hier. De rest, de rijken, wonen in alle luxe en hebben het goed. Hoe ver zou je gaan om op Elysium te wonen?

Titel: Elysium
Regisseur: Neill Blomkamp
Scriptschrijver: Neill Blomkamp
Hoofdrollen: Matt Damon, Jodie Foster, William Fichtner, Alice Braga, Diego Luna
Genre: Actie, Drama, Science Fiction
Speelduur: 109 min
Release: vanaf 15 august 2013 in de bioscoop

Elysium

In het jaar 2154 is de aarde overbevolkt en vervuild; zodanig dat het onleefbaar geworden is. De rijken wonen op een gigantisch ruimteschip genaamd Elysium vol luxe en ontspanning. De andere 99% van de bevolking woont op aarde. Daar heerst honger, geweld en ziekte, terwijl de rijken op Elysium machines hebben die zelfs kanker kan genezen. Deze reis volgt een fabriekswerker (Matt Damon) die wordt blootgesteld aan een dosis straling. Met nog maar vijf dagen te leven, doet hij een poging om naar Elysium te reizen om te overleven.

Moderne Robin Hood

In de film wordt er een (over)duidelijk beeld geschept van de verschillen tussen de rijken en de armen. Op Elysium is alles geautomatiseerd en maakt niemand zich zorgen. Op de aarde zien we op grote schaal hoe de mensen (bijna als slaven) in fabrieken werken om te overleven. Het is dan ook wel een strijd tussen goed (arm) en kwaad (rijk) en voelt aan als een moderne versie van Robin Hood.

Prequel Oblivion?

Een ruimteschip en de aarde. Het doet sterk denken aan een film die eerder dit jaar uitkwam, Oblivion. Is dit een prequel naar Oblivion? Misschien. Is Elysium een variant van Oblivion? Absoluut. Het enige verschil is dat de aarde nog steeds mensen bevat en in het ruimteschip daadwerkelijk mensen zitten, niet buitenaardse wezens. Net als Oblivion is Elysium tevens niet in 3D. Waarom is hier voor gekozen? Blomkamp is geen fan van 3D. Filmdistributeur Sony forceerde hem niet om in 3D te filmen dus het heeft genoeg ruimte om te slagen als een 2D film in de zee van 3D films die tegenwoordig uitgebracht worden en slagen doet het zeker.

Damon vs. Foster

Na het zien van de trailer wordt er een evenredige verdeling verwacht tussen de screentime van Matt Damon en Jodie Foster. Dit is echter niet het geval. Damon speelt (zoals in vrijwel elke Damon film) de hoofdrol. Foster volgt hem op een afstand. Zelf ben ik fan van Damon, dus vind dit niet negatief. De afgelopen tijd houdt Damon zichzelf goed bezig met het aannemen van vele rollen. Onlangs was hij nog te bewonderen als Scott Thorson in Behind The Candelabra, een film die nog op mijn lijstje staat van films die ik graag wil zien. Voor Foster is het echter alweer twee jaar geleden dat we haar op het witte doek zagen in de film Carnage.

Shadow van Damon

Eerder dit jaar verraste William Fichtner mij met zijn rol in The Lone Ranger. In Elysium speelt hij een hele andere rol; een zakelijk personage met grote geheimen in zijn hoofd. Naast Fichtner zijn er bijrollen weggelegd voor relatief onbekende acteurs, wat voordelig kan werken voor een film. Jammer genoeg blijven deze bijrollen in de grote schaduw van Damon staan. Noemenswaardig is dat acteur Diego Luna, die een van de bijrollen speelt, zo enthousiast was om met Blomkamp te werken, dat hij zonder het script te lezen ja heeft gezegd. Bij de aftiteling stond mij daarnaast nog een aangename verrassing te wachten. Michael Shanks (Stargate franchise) stond namelijk tussen de namen als CCB (Civil Cooperation Bureau) agent, hetgeen mij totaal niet was opgevallen!

Enthousiasme

Elysium staat al bijna 3 jaar op de planning van Blomkamp, de Zuid-Afrika geboren regisseur. Naast de regie heeft hij ook het uitstekende script geschreven. Een voorbeeld uit het script is de scene waarin een politieagent aan Max vraagt wat er in zijn tas zit, waarna hij zegt dat er haarproducten in zitten. Dit is slechts een komisch voorbeeld van het script van Blomkamp. Naast District 9 heeft hij echter nog weinig filmtitels op zijn naam staan, maar hij heeft met Elysium een ‘grote’ film in handen.

Traditie verbroken

In het gros van de films die uitkomen wordt er enkel Engels gesproken, maar bij Elysium wordt deze traditie verbroken. Zo heeft Max (Damon) Spaans als moedertaal en Delacourt (Foster) Frans. Dit is een goede zet want het laat zien dat het niet alleen maar Amerikanen zijn die de aarde ontvlucht zijn over 100 jaar.

Avatar

De film speelt zich af in het jaar 2154, wat precies hetzelfde jaar is als de fictieve wereld in Avatar (2009). Zou Elysium zich in hetzelfde universum afspelen als Avatar? Hier kan alleen maar over gespeculeerd worden. Het zou erg gaaf zijn als we straks Matt Damon naar Pandora zouden zien reizen, maar in mijn ogen hoort hij niet thuis in een film als Avatar. In één van de eind scenes is er echter een geluid te horen, wat mij sterk deed denken aan zangpartijen uit de Avatar soundtrack.

Realistisch beeld van de toekomst

Harde schijven, diskettes, Cd’s en Dvd’s. Tegenwoordig heb je USB en Blu-ray. Over meer dan 100 jaar slaan we wellicht, net als in Elysium, data op in ons hoofd. We sturen de data via draadloze technologie naar ons hoofd om het ergens anders weer te downloaden. Ondertussen hebben we toegang tot deze data zolang het in ons hoofd blijft zitten. Het klinkt als sciencefiction, maar de technologie maakt zulke grote sprongen en computers en automatisatie nemen ons leven steeds meer over. het zou dus zomaar kunnen dat de ideeën uit Elysium over 100 jaar wel eens een realiteit kunnen zijn. Dit is slechts één van de voorbeelden hoe Elysium een realistisch wereld weet te scheppen van een mogelijke toekomst.

Natuurlijk instinct

In een race tegen de klok moet Max Elysium bereiken om in leven te blijven. Zelf zou ik dit absoluut niet anders doen. Eén van onze natuurlijke instincten is ten slotte om te overleven. Het loopt weliswaar anders af dan je verwacht, maar dat is juist het positieve aan een film als Elysium. Alleen al van de Medbay functies zul je versteld staan, daar deze elke ziekte weet te genezen: dé uitvinding van de eeuw!

De film wordt uitgebracht in IMAX, wat erg de moeite waard is. Ik raad deze film aan om te gaan bekijken, zeker als je een sciencefiction-, Matt Damon- en/of actie-liefhebber bent. Tevens is Elysium voor mij de moeite waard om nogmaals te gaan bekijken, al is het alleen maar voor de geweldige acteerprestatie van Matt Damon. Wanneer ik Elysium weer zie zal ik in ieder geval heel goed opletten of ik Michael Shanks kan herkennen.

Fabian van der Starre