Recensie | Elysium (Glenn Abbink)

Het is inmiddels een aantal jaar geleden sinds regisseur Neill Blomkamp’s debuutfilm District 9 (2009). Zowel hij als acteur Sharlto Copley debuteerde met deze film. District 9 werd wereldwijd zowel door critici als het grote publiek zeer positief ontvangen. Deze science fiction film over aliens en apartheid werd een zogehete sleeper hit en de hoofdthema’s in een science-fiction omgeving werden zeer gewaardeerd. Desondanks was er enige kritiek op enkele clichématige elementen van het plot. Blomkamp had een succes in handen, maar weet de regisseur met Elysium wederom een succes te creëren?

Titel: Elysium
Regisseur: Neill Blomkamp
Scriptschrijver: Neill Blomkamp
Hoofdrollen: Matt Damon, Jodie Foster, William Fichtner, Alice Braga, Diego Luna
Genre: Actie, Drama, Science Fiction
Speelduur: 109 min
Release: vanaf 15 august 2013 in de bioscoop

No Poverty. No War. No Sickness. In het jaar 2154 bestaan er twee klassen onder de mensheid: de zeer rijken, die wonen op het prachtige ruimtestation genaamd Elysium, en alle anderen, die leven op de overbevolkte Aarde. Max de Costa (Matt Damon), een ex-gevangene en blue collar, is één van die bewoners en werkt bij Armadyne Corporation. Dit bedrijf maakt de robot politie welke Elysium beschermen en op aarde de rebellie de kop indrukken.

Op een dag krijgt de machine waaraan Max werkt problemen en wordt hij blootgesteld aan een grote en gevaarlijke dosis stralingen. Hij leert al snel dat hij nog maar vijf dagen te leven heeft, waarna hij er alles aan doet om naar Elysium te gaan en zichzelf te genezen. Daar staan namelijk machines die alle gezondheidsproblemen kunnen genezen. Max onderneemt een gevaarlijke missie naar Elysium waar hij het moet opnemen tegen Secretary Delacourt (Jodie Foster), om zijn eigen leven en de levens van iedereen op Aarde te redden. Hij meet zich een exo-skeleton aan waardoor Max uitermate krachtig wordt. Max’s jeugd vriendin Frey (Braga) heeft daarnaast een dochter welke leukemie heeft en Max voelt dat hij haar ook moet redden. De rest kunnen jullie zelf invullen…

Vanaf de openingsscène is het duidelijk dat we hier te maken hebben met een film van Blomkamp. Shots vanuit de lucht laten een vergane stad zien met overvolle gebouwen en straten gevuld met rommel. De wereld in 2154 komt tot leven dankzij de levendige en realistische production design en special effects van de film (waar vele andere ‘dure’ films nog een puntje aan kunnen zuigen). De film zit vol met fantastische shots van zowel de aarde en het ‘Garden of Eden’-achtige Elysium.

Recensie Elysium 5

Blomkamp schreef ook het script voor de film en dat is precies het probleem. Blomkamp laat met Elysium wederom zien dat hij een creatieve, visuele en innovatieve regisseur is. Een script schrijven is echter niet zijn forté. Het narratief van Elysium is niet bijster origineel of innovatief. Aan het einde van de dag is de film niets meer dan een melodrama. Het plot heeft weinig focus en schiet alle kanten op. Daarnaast zit het vol met plot holes. Tevens wordt er in het eerste half uur alle ‘puzzelstukjes’ neergelegd, waarna je als kijker binnen vijf minuten deze puzzel in elkaar zet. Dit betekent dat al snel te voorspellen is hoe het verhaal zich zal ontwikkelen en uiteindelijk zal aflopen, hetgeen de tweede en derde akte van de film vrij lang maakt. Over de derde akte en de narratieve afronding zullen de meningen overigens ook verdeeld zijn.

Elysium probeert duidelijk iets te vertellen en de moedige intenties zijn zeker roemwaardig en bieden volop mogelijkheden maar worden al snel uit het oog verloren. De thematiek in de film richt zich vooral op het immigratiebeleid van de overheid en economische ongelijkheid. Het probleem is dat het er allemaal zo dik bovenop ligt, vol met clichés zit en niet zo subtiel is. Na het succesvolle District 9 is Elysium een stapje terug voor regisseur Blomkamp.

Recensie Elysium 6

Elysium wordt neergezet als een grootse zomer blockbuster (met een boodschap). Maar afgezien van 2 á 3 (graphic) actiescènes is de film vrij tam. Wanneer de actiescènes dan voorbij komen, weten deze zich niet te differentiëren van andere films. De manier waarop Blomkamp de actiescènes vormgeeft, is opvallend en niet in een positieve zin. Dit heeft vooral te maken met de muziek en het camerawerk. Alle stoppen worden uit de kast getrokken. De music design krijgt een harde en luide sound mixing met téveel bass en téveel M&E (music and effects). Daarnaast maakt de filmmaker gebruik van een cameravoering bestaande uit een shaky cam met veel handheld shots. Hierdoor is niet altijd even goed te volgen wat er nu precies gebeurd.

Het gros van de cast weet vaak niet goed wat ze met het personage aan moeten of hoe ze het personage moeten spelen. Er is daarnaast weinig personage ontwikkeling in de film en de personages zijn, afgezien van Damon, vrij ééndimensionaal. Damon kan heel makkelijk de ‘gewone man’ spelen die verwikkelt raakt in bijzondere situaties, al kan hij mij, met zijn emotieloze gezicht, nooit echt overtuigen.

Foster speelt de stugge Secretary Delacourt. Het wordt voor de kijker nooit echt duidelijk wat haar drijft of wat nu precies haar ‘plan’ is. De manier waarop ze haar rol neerzet is verre van Oscar-waardig. Ze maakt gebruik van een accent, wat per scène veranderd en een combinatie is van Engels, Zuid Afrikaans of…? Het eerste wat ik dacht is ‘waarom?’ Het dient totaal geen doel. Copley speelt haar sidekick Kruger, wie opvalt als de woeste huursoldaat met een Zuid-Afrikaans accent. Door het sound design en manier van articuleren is dit vaak (zonder ondertiteling) onverstaanbaar. Het probleem met zijn personage is vooral dat, net als bij Delacourt, nooit duidelijk wordt wat hem motiveert. Dat gezegd hebbende, heeft Copley opvallend veel plezier met zijn rol.

De verwachtingen liepen hoog op voor de tweede film van Blomkamp, maar Elysium maakt deze niet waar. Blomkamp is duidelijk een waardige filmmaker met een eigen visuele stijl en volop ideeën, welke helaas het onderspit delven. Hij had zonder twijfel de beste intenties met de film en wilde een film maken welke sociaal commentaar levert. Daartoe creëert hij een visie op hoe de aarde er in de toekomst uit zou kunnen zien wanneer het onderscheid tussen arm en rijk steeds groter wordt.

Elysium past zo in het rijtje van filmtitels die eerder dit jaar uitkwamen en zich in de nabije toekomst afspelen (denk aan After Earth en Oblivion). Deze film steekt daar echter met kop en schouders bovenuit. Is Elysium een originele film? Nee. Heeft het een goed uitgedacht script? Nee. Blomkamp had wat meer energie en tijd kunnen besteden aan het verhaal, de personages, de details en de uitwerking van de thematiek. Desondanks is Elysium toch een film met voldoende entertainment waarde, waardoor ik deze aanbeveel als je op zoek bent naar een leuke filmavond.

That’s all for now,

Glenn Abbink

★★★☆☆