Recensie | Er Ist Wieder Da (Merijn Wieringa)

Wat zou er gebeuren als Adolf Hitler in 2014 op het drukke plein voor de Brandenburger Tor zou verschijnen? Volgens Er Ist Wieder Da worden er dan vooral veel selfies en foto’s met Hitler gemaakt. De film is in eerste instantie een komedie, maar er schuilt scherpe kritiek achter de lach. Deze Hitler houdt ons een spiegel voor in een wereld die voor hem vreemd is. Hij vindt dat het land achteruit is gegaan, maar misschien kan hij zelf wel een uitkomst bieden.

Titel: Er Ist Wieder Da
Regisseur: David Wnendt
Scenario: David Wnendt, Timur Vermes (boek)
Cast: Oliver Masucci, Fabian Busch, Christoph Maria Herbst
Speelduur: 110 minuten
Genre: Komedie
Release: vanaf 26 november 2015 in de bioscoop

Hitler keert terug in het Duitsland van 2014 en vraagt zich af of dit nou het volk is van zijn Duitsland. Het land wordt gedomineerd door smartphones, slechte televisie en plompe politici. Er is zoveel onzin te zien op de televisie terwijl het zo mooi voor propaganda gebruikt kan worden. Zelfs het internet wordt op basis van vrijheid gereguleerd terwijl hij juist de potentie als propaganda-apparaat ziet. ‘Laat het Goebbels niet horen!’ Ook in de alledaagse dingen zijn er veranderingen merkbaar: hij wordt niet meer zo krachtig begroet zoals dat vroeger was. De verbazing van Hitler is groot en zorgt voor hilarische momenten in de film.

Eigenlijk is ook alles wat de redelijk sympathieke Hitler doet grappig en hij hoeft alleen maar zichzelf te spelen. Zo denkt ook de freelance televisiemaker die Hitler meeneemt om een televisie-item over hem te maken. Alles blijkt goed te werken: Hitler op het strand, Hitler met dieren of Hitler in het Zuid-Duitse landschap. Onderweg spreekt Hitler de Duitse bevolking en komt hij erachter dat zijn Duitsland sterk is veranderd. De Duitse dictator blijkt nog steeds welbespraakt en ook een komisch natuurtalent. Dat het zo goed werkt is voor een groot deel te danken aan de sterke en grappige rol van Oliver Masucci die zich in een rijtje schaart van onder andere Charlie Chaplin (The Great Dictator), Bruno Ganz (Der Untergang) en Martin Wuttke (Inglorious Basterds) die allen eerder al Hitler speelden.

De keuze om een Duitse komedie te maken met Hitler in de hoofdrol kan gerust gewaagd worden genoemd. De film is echter niet alleen maar lolbroekerij, want wanneer Hitler een groot publiek weet te bereiken wordt ook de maatschappijkritiek van de film duidelijk. De Hitler die de Duitse geschiedenis decennialang heeft beïnvloed houdt nu de Duitse maatschappij een spiegel voor. De immigranten worden vaak door het volk genoemd als een van de problemen van Duitsland en hun mening wordt in de context van Hitlers visie geplaatst. Regisseur David Wnendt laat zien dat Hitler ook in deze tijd met zijn krachtige woorden het Duitse publiek kan aanspreken en geeft daarmee een sterk signaal af.

De film zet aan het denken en dat is een pluspunt, maar de manier waarop de Duitse maatschappij wordt weggezet is discutabel te noemen. De film blinkt uit met een paar zeer sterke grappen en is voor de rest onderhoudend. Het einde wordt na een iets minder sterk middenstuk interessanter door de spiegel die de kijker wordt voorgehouden. We kunnen ons afvragen of Hitler de hoofdrol kan spelen in een komische film maar we kunnen ook gewoon heel hard lachen om Er Ist Wieder Da.

Merijn Wieringa