Recensie | Florence Foster Jenkins (Guus Tijssen)

Niet Meryl Streep maar Hugh Grant is degene die de hoge noten haalt. En dat is een verademing. Streep is ‘natuurlijk’ altijd goed; een hele rits Oscars zijn daar het bewijs van. Dat valt van Hugh Grant niet te zeggen, persoonlijk was ik fan, van zijn houterige, droog Britse manier van acteren. De sukkel die altijd maar zou falen in de liefde. In Florence Foster Jenkins echter geeft hij een mooie gelaagde performance. En dan is daar nog regisseur Stephen Frears, die al eerder biopics maakte van Lance Armstrong, Koningin Elizabeth, Tony Blair en Philomena Lee. Een topcast en een zeer ervaren regisseur, dat kan niet meer mis gaan toch? Lees hier de recensie van Florence Foster Jenkins door Guus Tijssen!

Titel: Florence Foster Jenkins
Regisseur: Stephen Frears
Scenario: Nicholas Martin
Cast: Meryl Streep, Hugh Grant, Simon Helberg, Rebecca Ferguson
Genre: Drama, biografie, komedie
Speelduur: 111 minuten
Release: 22 september 2016

Florence Foster Jenkins opent met een groot tableaux vivant, een levend schilderij. St Clair. (Grant) presenteert het slotwerk van een voorstelling, waarin zijn vrouw, Florence Jenkins (Streep) bovenaan, met het mooiste kostuum, de show steelt. In haar ogen zien we het genot van de aandacht die ze ontvangt. De pracht en praal staan in schril contrast met een paar momenten later, wanneer ze in bed wordt gelegd, en volledig haarloos blijkt te zijn. Zelfs haar wimpers verdwijnen van haar gezicht. Zodra ze slaapt vertrekt St. Clair naar zijn tweede en veel jongere vrouw Kathleen (Ferguson). Een mooie opening die vragen oproept. Meer vragen ontstaan zodra Jenkins besluit weer te gaan zingen. Een strenge selectie wordt gedaan op pianisten die haar begeleiden. Uiteindelijk wordt de getalenteerde Cosmé McMoon (Helberg) gekozen. Een van de beste zangleraars ter wereld wordt erbij gehaald en de les kan beginnen. De spanning wordt lekker opgebouwd zodat het moment waarop Jenkins gaat zingen, inslaat als een bom.

Jenkins was een begenadigd pianospeler en trad zelfs op voor president R.B. Hayes op jonge leeftijd. Al had dit ook vast te maken met haar uitzonderlijke rijke vader en grootvader. Haar talent voor piano kon ze later doorgeven via lessen. Echter, haar relatie met ene Dokter Frank Jenkins bezorgde haar Syphilis. Ze scheidde van hem (maar behield zijn naam) en trouwde later met gefaald acteur St. Clair. Dit is informatie die ik later heb moeten opzoeken, en wel om de volgende reden. Er wordt namelijk veel gehint in de film, en dit is zowel de sterke als zwakke kant van Florence Foster Jenkins. Want hoewel we veel wel kunnen raden worden een aantal dingen nooit echt duidelijk. Hoeveel Florence weet van de relatie van haar man met zijn maîtresse Kathleen. Én, misschien nog wel belangrijker, of ze in de gaten heeft dat ze slecht zingt. Het lijkt erop dat ze dat niet weet. Over de echte Jenkins bestaan raadsels. Sommige denken dat haar gezang een act was, en dat ze niet zozeer goed wilde zingen, maar meer een “meedoen is belangrijker dan winnen” mentaliteit had.

Het moge duidelijk zijn, Florence Foster Jenkins kan níet zingen, echt niet. De eerste repetitie met McMoon is fantastisch en barst van het ingehouden gelach. Hij lijkt de enige te zijn, want St. Clair en de zangleraar complementeren haar de hemel in. Het is knap hoe de film deze spanning, is ze echt zo slecht, vast weet te houden. Maar zodra het eerste optreden wordt gepland, begint haar realiteit scheurtjes te vertonen. De zangleraar wil er liever niet bij zijn en St. Clair moet het publiek en de pers omkopen om voor goede recensies te zorgen.

Nu, zoals eerder gezegd, de film mist wat duidelijkheid. Jenkins wordt neergezet als een domme vrouw die ongelooflijk narcistisch en egocentrisch is. Alles moet wijken voor haar plannen en ze duldt geen kritiek. Maar is ze echt zo? Enerzijds verklaart dit wel waarom St. Clair er een maîtresse op na houdt, anderzijds niet waarom hij überhaupt ooit met haar getrouwd is. Het geld wellicht, of de kringen waar Jenkins toe behoorde. Omdat Florence zo’n extreem karakter is, is het moeilijk met haar te binden als publiek. St. Clair is daarom gekozen als raam naar haar wereld. Juist dat maakt het soms ingewikkeld, want hoewel hij het enige karakter is waar we ons mee kunnen associëren – McMoons karakter is ook wat te extreem – is hij al erg lang met Florence. Hij vindt haar slechte zang normaal en daarom moet de film in het begin switchen van kijkrichting. Zo kunnen we vanuit McMoon naar haar kijken, en zien dat ze inderdaad slecht zingt. Deze verandering van protagonist vindt vaker plaats en we wennen er aan, maar prettig is het niet.

Hugh Grant heeft desondanks nog steeds de meest menselijke rol van de drie en hij zet het karakter van St. Clair fantastisch neer. Blijkbaar wilde Grant met pensioen, maar kon hij de kans niet laten liggen om met Streep samen te spelen. Onverwacht genoeg is hij dus een waardige tegenspeler en zeker tegen het eind van de film laat Grant zien wat hij in zijn mars heeft.

Ik had regisseur Frears echter graag de boel eens in de mix zien gooien. Zijn biopics zijn altijd ontzettend braaf, en gaan allen over een belangrijk moment in leven van de desbetreffende persoon. Het zijn geen ‘cradle to crave’ biopics, maar ook deze formule begint wat oud te worden. The Queen (2006) behandelde het overlijden van Diana, Philomena ( 2013) de zoektocht naar een zoon en The Program (2015) het moment dat Armstrong’s dopingschandaal naar buiten kwam. Frears heeft de kwaliteiten om te spelen met het genre van de biopic en na het zien van Steve Jobs (2015) blijkt dat andere structuren ook heel goed kunnen werken om een biopic in te verpakken.

Florence Foster Jenkins bezorgt je een leuke avond, waarbij gelach belangrijker is dan het drama of wat we te weten komen. De echte verassing moet komen van Hugh Grant, en hij stelt niet teleur. Het is geen uitstekende bijzondere biopic, maar hij is er wel. In de woorden van Jenkins; “People may say I can’t sing, but no one can ever say I didn’t sing.”

Guus Tijssen