Recensie | Godzilla (Sandro Algra)

Al decennia lang terroriseert de koning van de monsters het witte doek. De Amerikaanse monsterfilm Godzilla markeert de zestigste verjaardag van het gelijknamige Japanse personage (eigenlijk Gojira in het Japans). Door zijn wereldwijde faam is dit radioactieve zee reptiel inmiddels uitgegroeid tot de “god” van de B-films.

Titel: Godzilla
Regisseur: Gareth Edwards
Scenario: Max Borenstein, Dave Callaham
Cast: Aaron Taylor-Johnson, Ken Watanabe, Elizabeth Olsen, Juliette Binoche, Bryan Cranston
Speelduur: 123 minuten
Genre: Actie
Release: vanaf 15 mei 2014 in de bioscoop

Toch vind ik het lastig om iemand uit te leggen waarom dit beest in Japan het heeft geschopt tot cultuuricoon. Na de tweede wereldoorlog heeft het land jarenlang te maken gehad met de gevolgen van de atoombommen. Een film over een allesvernietigend natuurfenomeen dat ontwaakt na een reeks kernproeven sprak veel mensen daarom aan. In de films die volgden vervulde Godzilla steeds meer de rol van beschermheer van de aarde die de nog grotere Kaiju (Japans voor monster) versloeg. Het is misschien maf om naar een film te kijken met in de hoofdrol een dinosaurusachtige superheld, maar het is eigenlijk ook niet veel gekker dan al die gespierde mannen die we jaarlijks in een strak latex pak zien rondvliegen.

Westerlingen begrijpen er niks van!

Dit is alweer de tweede Godzilla-film die vervaardigd is door een Amerikaanse studio. In 1998 viel het monster New York aan, in een film van regisseur Roland Emmerich. Deze film bewees echter dat een monsterfilm toch wat meer moet bevatten dan alleen special effects. Zowel het westerse als het Japanse publiek waren zwaar teleurgesteld. Het zou noch de charme van de originele films, noch het horrorelement van een fatsoenlijke monsterfilm bevatten. Dit was overigens niet de eerste poging om Godzilla naar het westen te brengen. In de jaren 70 figureerde het zeemonster al in zijn eigen tekenfilmserie. Hij moest echter wel het scherm delen met zijn lollige neef Godzooky.

Het messias-monster

Japan, 1999: een aardbeving veroorzaakt een grote ramp in een lokale kerncentrale. De Amerikaanse medewerker Joe Brody (Bryan Cranston) wordt gedwongen zijn vrouw in de steek te laten en het dorp te ontvluchten met zijn zoon Ford. Dit incident zou hem voor de rest van zijn leven blijven achtervolgen, vijftien jaar later probeert hij de ware oorzaak van de ramp nog altijd te achterhalen. Ford (Aaron Taylor-Johnson) maakt op dat moment al carrière binnen de Amerikaanse marine en woont met zijn eigen familie in San Francisco. Hij is enorm bezorgd om zijn vader die het verleden maar niet los wil laten. Toch weet Joe Ford over te halen om de afgezette regio waar ze ooit samen woonden te bezoeken. Al snel ontdekken ze dat de regering een groot geheim te verbergen heeft.

De oude kerncentrale dient nu als onderzoekscentrum voor een kolossaal schepsel genaamd MUTO (Massive Unidentified Terrestrial Organism). De wetenschappers Ishiro Serizawa (Ken Watanabe) en Vivienne Graham (Sally Hawkins) doen hun best om dit prehistorische reuzeninsect in een slaapstand te houden. Het dier, dat op straling leeft, zou zelfs als ze hem doden een gevaar voor de mensheid vormen (op zich wel een redelijke verklaring voor hun project, maar die hele doofpot lijkt eigenlijk wat overbodig).

Wanneer een soortgenoot elders op de wereld opduikt is de MUTO niet meer te houden. De machtige beesten breken los en vallen constant grote steden aan op zoek naar radioactief afval. Overal waar ze komen is het leger machteloos, zelfs met hun zwaarste wapens kunnen ze niks beginnen tegen deze grote vijand. Plotseling komt er een nieuw gevaar om de hoek kijken. De aanwezigheid van de MUTO’s heeft de aandacht getrokken van hun natuurlijke roofdier, volgens Serizawa ook wel bekend als Gojira! ‘Misschien is zijn verschijning wel een geschenk uit de hemel: als we dit monster zijn gang laten gaan kan hij onze vijanden uit de weg ruimen.’ aldus Serizawa. Het riskante gedeelte aan dit plan is dat Godzilla zeker net zoveel schade zou kunnen aanrichten (doet me denken aan die laatste Superman film).

Het Godzooky-effect

In het eerste half uur lijkt Bryan Cranstons personage nog de hoofdrol te hebben. Veel mensen zullen onder die indruk ook naar deze film gaan, aangezien hij zo nadrukkelijk aanwezig is geweest in de promotiecampagne. Nadat hij die rol doorgaf aan Aaron Taylor-Johnson konden de mensen in de film mij eigenlijk niets meer schelen. Met Ford heeft de kijker een vrij afstandelijke relatie, waarschijnlijk omdat hij zo luchthartig omgaat met de vernietiging van de zoveelste stad (waar hij telkens aanwezig is). Hij is dan wel een getrainde militair, maar je zou zelfs van zo iemand niet verwachten dat hij volledig voorbereid is op de extreme situaties waarin hij steeds terechtkomt. De scene waarin hij op een klein kind moest passen toonde hem wel van een wat menselijkere kant. Daartegen bevinden zijn eigen vrouw en zoon zich gedurende het grootste gedeelte van de film aan de andere kant van de wereld, we zien ze daarom veel te weinig samen.

Geen enkele andere acteur weet Cranstons charisma te evenaren. Je voelt hierdoor weinig voor ze, ondanks het feit dat hun leven constant in gevaar is. Deze film maakt in principe dezelfde fout als Pacific Rim, de grote Kaiju-film van vorig jaar: als de hoofdrolspelers niet interessant genoeg zijn om je aandacht af te leiden van de monsters voelt hun aanwezigheid meestal erg geforceerd aan. Je wilt ze het liefst zo weinig mogelijk in beeld hebben (laten we dit maar het “Godzooky effect” noemen). Een pluspunt van deze film is dat de personages tenminste nog overkomen als echte mensen. Het zijn niet de karikaturen uit Pacific Rim die bij mij zo constant op de zenuwen werkten.

De wereld is niet groot genoeg voor ons drieën

Voor een film die de titel Godzilla draagt verwacht je dat de proloog voor een grootse opbouw zorgt met als climax de onthulling van het beest zelf. We zien echter nooit waar hij vandaan komt, na ongeveer een uur verschijnt hij plotseling. Het enige dat we van hem weten is het korte achtergrondverhaal dat verteld wordt door Serizawa. In de tussentijd zien we vooral de ontwaking en rooftocht van de MUTO’s. Waarom wordt er zoveel aandacht besteed aan de opkomst van Godzilla’s vijanden als we de koning van de monsters zélf nog niet hebben mogen zien? Dat is eerder iets wat je in een vervolgfilm kunt doen, wanneer het publiek Godzilla al uitgebreid in actie heeft gezien. En zelfs nadat hij zijn entree al heeft gemaakt word je als kijker constant op plagerige wijze getrakteerd op spannende momenten die steeds maar weer tot een anticlimax leiden. Telkens als er een stad wordt aangevallen vloeit de scene abrupt over in de nieuwsuitzending van de volgende ochtend: ‘We onderbreken deze uitzending met de dringende melding dat het gevecht van de eeuw heeft plaatsgevonden tussen twee reusachtige dieren op Hawaii. Helaas waren er geen camera’s bij.’

Nadat de actie een eeuwigheid op zich heeft laten wachten is het eindelijk zover: de mensen en de beesten komen bijeen om hun ruzie onderling uit te vechten. Het slot is een groot spektakel, een monsterduel dat zich afspeelt tussen de wolkenkrabbers. De dieren zijn werkelijk meer dan hersenloze reuzen die elkaar constant door gebouwen heen smijten, ze vertonen verassend veel tekenen van intelligentie in hun handelingen. Bovendien beschikt elk van hen over een superkracht die tactisch wordt ingezet. Wanneer ze oog in oog komen te staan met de mensen begrijp je ook de angst die je als mens hoort te voelen: ‘Mijn God, zijn ze daar echt toe in staat?!’ Het is overigens wel gek dat Godzilla zijn prooi nooit opeet na afloop van een gevecht, hij was toch een roofdier? Het lijkt er bijna op dat hij iets persoonlijks heeft tegen die MUTO’s.

Krijgt Godzilla mot?

Mijn eerste indruk was dat Godzilla een veel te trage intro had. Bij nader inzien was dit toch een van de sterkere gedeeltes van de film, puur omdat Bryan Cranston een acteur is die je aandacht weet vast te houden. Mensen zoals hij, waar je sympathie voor kunt voelen, zijn gewoon nodig om een horrorfilm van spanning te voorzien. Als het plot en de personages niet sterk genoeg zijn moet je dat op z’n minst compenseren met een gezonde dosis actie. Blijkbaar probeert de regisseur juist dat gedurende het middenstuk zoveel mogelijk te vermijden. Het slot maakt dat gelukkig wel voor een deel goed. Het eindresultaat was net genoeg om mij nieuwsgierig te maken naar een eventueel vervolg. Als je overigens heel goed oplet in een van de vroegere scenes dan zie je de naam Mothra voorbij komen, een van Godzilla’s bekendste vijanden in de Japanse franchise. Dit kan enkel een subtiele verwijzing zijn naar de oude films (als ik echt fan was geweest  had ik misschien wel meer van dit soort hints herkend). Het zou me hoe dan ook niet verbazen als we over een paar jaar een film voorgeschoteld krijgen waarin Godzilla het opneemt tegen deze supermot. Het klinkt nu al te belachelijk voor woorden, ik kan niet wachten!

★★★☆☆

Sandro Algra