Recensie | Instinct (Immy Verdonschot)

Halina Reijn, bekend actrice sinds 1997, zowel in theater, op televisie als in film, maakt haar regiedebuut op het Nederlands Film Festival. Een jaar of drie geleden benaderde ze producent Frans van Gestel met een heldere visie over wat ze wilde vertellen en hoe. Het resultaat is Instinct, waarin vrienden Carice van Houten en Marwan Kenzari de hoofdrol spelen. 

Titel: Instinct
Regisseur: Halina Reijn
Scenario: Esther Gerritsen, Halina Reijn
Cast: Carice van Houten, Marwan Kenzari, Robert de Hoog e.v.a.
Speelduur: 98 minuten
Genre: Drama
Release: Vanaf 3 oktober 2019 in de bioscoop

Ervaren psychologe Nicoline (Carice van Houten) begint aan een nieuwe baan bij een Tbs-kliniek. Daar ontmoet ze Idris (Marwan Kenzari), een zedendelinquent die een aantal ernstige misdrijven op zijn naam heeft staan. Na vijf jaar behandeling staat hij op het punt om voor het eerst op onbegeleid verlof te gaan. Zijn behandelteam is zeer enthousiast over de geboekte vooruitgang, maar nieuwkomer Nicoline vertrouwt hem niet en probeert zijn proeftijd te verlengen. Idris doet er alles aan om Nicoline te overtuigen van zijn positieve ontwikkelingen, maar transformeert langzaam maar zeker in de manipulatieve man die ze vanaf het begin al in hem zag. Er ontstaat een machtsspel tussen hen, waar Nicoline ondanks haar kennis en ervaring volledig in verstrikt raakt.

Mindgames

Een ijzersterke opening laat met één klap zien wat Carice van Houten zo’n geweldige actrice maakt. Vol overgave speelt ze haar rol en je kan niet anders dan geboeid blijven kijken hoe deze scène afloopt. Met zo’n openingsscène is de toon gelijk gezet over wat je kan verwachten de rest van de film. Die komt pas echt op gang wanneer Van Houten en Marwan Kenzari voor het eerst tegenover elkaar zitten. Vanaf het begin is de chemie tussen de twee goed duidelijk. Ze zijn perfect op elkaar ingespeeld en weten met de kleinste bewegingen, soms zelfs bijna onmerkbaar in het gezicht, ijzersterk spel neer te zetten. Het duurt niet lang voor de mindgames beginnen en vanaf dat moment is de spanning in iedere scène voelbaar; Hij is manipulatief en intimiderend, bij haar speelt nervositeit, maar ook een onzekere aantrekkingskracht. Het is een dunne lijn die continue heen en weer blijft gaan en waarbij je je afvraagt wie de macht nu echt in handen heeft.

Een stap(je) terug

Regisseur Halina Reijn toont niet alleen oog te hebben voor goed acteerwerk (al mag dat geen grote verrassing zijn), maar ook voor visueel sterke keuzes. Zo gebruikt ze prachtige shots die je een stapje terug doen nemen, je even weghalen uit alle intensiteit en tegelijkertijd het gevoel kunnen geven compleet afgezonderd te zijn. Het straalt een bepaalde nietigheid uit. Of de keuze voor een verdeelde spiegel met opgedeeld spiegelbeeld, als metafoor voor een verscheurt dan wel gebroken persoon. Keer op keer weet Reijn te verrassen met dergelijke visuele keuzes die de film een extra gelaagdheid meegeven.

F*d up

Waar het verhaal sterk opgebouwd mag zijn en de acteurs uitmuntend werk neerzetten, is de film ook af en toe behoorlijk heftig en f*d up. Zo is de relatie tussen Nicoline en haar moeder in zekere zin vertederend, maar weet deze je meer dan eens ongemakkelijk te laten voelen. Aan de ene kant zou je daar meer van willen weten bij het zien van de film, maar tegelijkertijd ben je dankbaar dat er niet dieper op in wordt gegaan. De focus blijft liggen op Nicoline en Idris. Deze relatie werkt toe naar een climax. Een climax die zeer heftig is, uitmuntend geacteerd, maar daardoor ook naar is om naar te kijken. Instinct is dan ook een film die een diepe indruk achterlaat en waar menig bezoeker de zaal in stilte zal verlaten, omdat de hele film je nog wel even bezig zal houden.

Halina Reijn drukt met Instinct haar stempel op de regie wereld. Ze bevestigt een scherp oog voor cinematografisch beeld te hebben, terwijl ze tegelijkertijd bewijst op een geweldige manier spanning op te kunnen bouwen. Niet alleen in script, maar zeker ook in haar acteursregie. Het valt dan ook niet op dat dit een debuutfilm is. Instinct is een heftige film, goed gemaakt en een ijzersterke aftrap van het festival. 

★★★★☆

Xoxo,

Immy