Top 22 Studio Ghibli films – deel 3 (Sandro Algra)
Terwijl ik deze top 22 lijst met mijn collega’s deelde begon ik me af te vragen: wat wil ik hiermee bereiken? Studio Ghibli heeft al een hele trouwe fanbase. Oké, het is leuk om met bestaande fans de discussie aan te gaan over waarom ik The Wind Rises boven een film als Princess Mononoke zou kiezen. Maar tussen de gemiddelde film fan in Nederland spreek ik nog vaak mensen die nog nooit van Ghibli hebben gehoord. Ieder zijn eigen smaak, maar het is toch fijn als zulke mensen weten dat anime over veel meer kan gaan dan vechtrobots en hentai.
Lees hier het tweede deel van de lijst
Wat klassieke Disney films doen is nieuw leven blazen in tijdloze sprookjes waarin dromen over geluk en avontuur geïdealiseerd worden. Pixar vertelt modernere verhalen met boodschappen over vriendschap en acceptatie. Hayao Miyazaki creëert magische werelden met evenveel fantasie als in een Disney of Pixar film. Maar wat de meeste Ghibli films anders maakt is de hoeveelheid realisme en nuance die in de personages wordt gestopt. Zelfs de meest surrealistische en kindvriendelijke films van deze studio worden vanuit een heel volwassene invalshoek verteld. En daarom vind ik het niet alleen een goed idee om kijkers vanaf een jonge leeftijd Ghibli films te laten zien, het is ook belangrijk. Als jij tijdens de Corona crisis jezelf opsluit in je werkruimte en het opvoeden van je kind aan de TV overlaat, dan verdienen je kinderen op z’n minst een gevarieerd film dieet.
11. Pom Poko (1994)
Regisseur: Isao Takahata
De Tanuki zijn kleine wasbeerhonden die een belangrijke rol spelen in Japanse folklore. Hun probleem is dat de mensen met hun nieuwbouw het bos verwoesten waar de Tanuki al generaties leven. Wat mensen niet weten is dat dit magische wasbeerhonden zijn die niet alleen kunnen praten maar ook van gedaante kunnen wisselen. Om hun woonplaats te redden verklaren ze de mensheid de oorlog. Maar hun plagerij en sabotage van bouwprojecten lijken maar weinig indruk te maken.
Dit is een van de grappigste Ghibli films. De wasbeerhonden zijn maffe figuurtjes, die je ook wel in een Warner Bros. tekenfilm zou kunnen zien. Het is wel opmerkelijk dat een film met zo’n vrolijke toon toch behoorlijk wat sterfgevallen kent. Er gaan meer mensen en wasbeerhonden dood dan in de gemiddelde slasher film. Misschien was dit kleine beetje realisme ook wel nodig om de ecologische boodschap van het verhaal over te brengen. Ik denk niet dat deze film daardoor minder geschikt is voor kinderen.
★★★★☆
Engels of Japans? Net als in Japanse folklore kunnen de Tanuki uit Pom Poko met de vorm en grootte van hun geslachtsdelen spelen. Als je dit liever niet voor je kinderen opzet kun je altijd de Engelse dub kiezen. Daar hebben ze namelijk een creatieve oplossing voor deze culturele taboe gevonden: het zijn geen ‘balzakken’ maar ‘buidels’. De Nederlandse ondertitelingen zijn echter vanuit het Japans vertaald.
10. Only Yesterday (1991)
Regisseur: Isao Takahata
Een 27-jarige vrouw met een quarterlife crisis bezoekt het platteland om te kunnen ontsnappen aan haar wekelijkse routine in Tokio. Hier denkt ze geregeld terug aan de tijd dat ze nog een klein meisje was. Ze heeft gênante herinneringen, zoals lage cijfers op school en haar schaamte bij haar eerste menstruatie. Maar daarnaast vraagt ze zich ook af hoe haar leven eruit zou hebben gezien als ze haar droom zou hebben gevolgd om een actrice te worden. Een leuk detail is dat je de scènes in het heden en verleden makkelijk van elkaar kunt onderscheiden, omdat de herinneringen van onze hoofdpersoon maar half ingekleurd zijn. Dit is heel slim bedacht, aangezien onze eigen jeugdherinneringen meestal niet zo gedetailleerd meer zijn.
Only Yesterday besteedt aandacht aan simpele aspecten van volwassen worden die je normaal gesproken niet in films ziet. Ik denk dat veel mensen die de 30 naderen zich in dit verhaal zullen herkennen. Als ik straks weer naar buiten kan zou ik misschien ook maar een paar weken er tussenuit moeten nemen om op het platteland te werken.
★★★★☆
9. Castle in the Sky (1986)
Regisseur: Hayao Miyazaki
Als ik ‘jaren 80 avonturenfilm’ denk dan is Castle in the Sky het type film dat bij me opkomt. Het is een heerlijk ouderwets ‘zoek de schat’ verhaal, met een perfecte mix tussen magie en sci-fi, een flinke dosis humor en ook aardig wat geweld (maar dan niet teveel voor een kind). Een weesmeisje is op de vlucht van vliegende piraten en een kwaadaardige militaire leider. Een jongen helpt haar met het ontrafelen van het geheim achter de magische amulet om haar nek. Dit zou de sleutel kunnen zijn naar het vliegende eiland Laputa.
Zelfs als je de film nog niet eerder hebt gezien is het mogelijk dat gedeeltes je heel erg bekend voorkomen. Voor iemand die veel jaren 90 videospellen heeft gespeeld valt het me op hoeveel de games lenen van deze steampunk esthetiek. De robots die Laputa bewaken zijn iconische Ghibli personages geworden.
★★★★☆
Culturele verschillen: De Japanse titel van Castle in the Sky is Tenkū no Shiro Rapyuta (Laputa: Castle in the Sky). De naam van het vliegende eiland Laputa is afkomstig uit het roman Gulliver’s Travels. Bij internationale uitgaves wordt dit woord uit de titel gelaten omdat ‘la puta’ in het Spaans ‘de hoer’ betekent. De Engelse dub die op Netflix staat bevat ook een uitgebreidere soundtrack. Dat komt omdat men van mening was dat een Amerikaans publiek geen animatiefilms zou kijken met ‘te weinig’ achtergrondmuziek.
8. Princess Mononoke (1997)
Regisseur: Hayao Miyazaki
Als je van fantasie houdt, maar je op zoek bent naar iets wat dichter bij Game of Thrones ligt dan bij kinderfilms, dan is Princess Mononoke een aanrader. Met gruwelijke demonen, en personages die ledematen verliezen is het zeker de meest gewelddadige Ghibli film. Maar daar bovenop richt het verhaal zich op de grijze moraliteit van een oorlog.
Een vreemdeling betreedt een land waar mensen in conflict zijn met de natuur. Hij wil graag een einde hieraan brengen, maar kan geen kant kiezen als beide partijen bezeten zijn door haat. Van Planet of the Apes tot Avatar, we hebben dit verhaal wel vaker gezien. Maar wat deze film interessanter maakt dan Avatar is dat alle personages een begrijpelijk motief en karakterfouten hebben (ook Princess Mononoke zelf). Het ligt voor de hand dat de mensen die de natuur niet respecteren fout zitten. Maar ze vechten ook om hun gemeenschap bij elkaar te houden. Hun beschaving ten onder zien gaan is als kijker het laatste wat je wilt.
★★★★☆
7. Kiki’s Delivery Service (1989)
Regisseur: Hayao Miyazaki
Een 13-jarig meisje genaamd Kiki volgt haar familietraditie om een jaar het huis uit te gaan zodat ze stage kan lopen en daarmee haar vaardigheden ontwikkelen. Haar plan is om een service te beginnen waarbij ze brood bezorgt, op haar vliegende bezem en met haar pratende kat. Heb ik al gezegd dat zij uit een heksenfamilie komt? Je zou bijna zeggen dat dit niet uitmaakt, omdat een tienerheks in de lucht amper iets is waar mensen in deze wereld van opkijken. Het is raar dat Miyazaki ons een slice of life verhaal geeft van een jonge heks, terwijl hij er ook een epische franchise à la Harry Potter van had kunnen maken. Maar dat is wat dit idee zo briljant maakt. Als er echt mensen met toverkrachten onder ons zouden leven dan zouden zij waarschijnlijk ook kampen met alledaagse problemen. Kiki is in feite niet anders dan een jonge zelfstandige ondernemer die worstelt met het opzetten van een business model, en zelfs een zware burn-out krijgt. Om die reden is deze jaren 80 animatiefilm even relevant voor de huidige generatie jongvolwassenen.
★★★★☆
6. When Marnie Was There (2014)
Regisseur: Hiromasa Yonebayashi
De super introverte wees Anna wordt naar een dorp aan zee gestuurd om te kunnen herstellen van haar astma. Haar sociale leven gaat er niet op vooruit, maar ze is geïntrigeerd door een verlaten naoorlogse landhuis. Daar ontmoet ze Marnie, een mysterieus meisje uit het verleden wie zij misschien beter kent dan dat ze zelf weet.
Dit is zeker niet de eerste film die dit soort tijdreis elementen gebruikt. Ik had de plotwendingen daardoor al vrij snel voorspeld. Maar wat dit verhaal sterk maakt is hoe deze plotelementen worden gebruikt om de hoofdpersoon waardevolle levenslessen te leren. When Marnie was There draait om hele universele boodschappen voor kinderen.
★★★★☆
Hopelijk kun je nu beter beslissen in welke taal je Studio Ghibli films het liefst kijkt. Volgende week delen wij het vierde en laatste onderdeel van deze lijst. Daarin zullen we het hebben over een aantal van de beste animatiefilms die ooit zijn gemaakt, en over de toekomst van Studio Ghibli.
Lees hier het vierde deel van de lijst
Sandro Algra
GESCHREVEN DOOR
