Blog | Cosplay en genderexpressie (Roberto Visser)

De eerste keer dat je naar een comics conventie gaat kijk je je ogen uit. Niet alleen de aankleding van de zalen zijn indrukwekkend, je komt ook de meest uiteenlopende karakters tegen. Een vrouwelijke Link, Genderneutrale Jedi, of je buurman in een Sailor moon outfit. Het kan een bij elkaar gesprokkelde outfit van de Claire’s zijn of een meer gedetailleerde look van Etsy. Iedereen hoort erbij. Het jaar erna besluit je zelf verkleed te komen, ben je nog redelijk nerveus. Je verwacht dat er commentaar gaat komen op je outfit, of dat iemand je uitlacht. Maar het omgekeerde blijkt juist te gebeuren. Je krijgt complimenten over je kleding en make-up. Je voelt je met de minuut meer ontspannen en dit maakt dat je bij thuiskomst verder out of the box durft te denken met je concept voor je volgende outfit. Aan Cosplay zitten geen regels. Oké, behalve de befaamde “Geen kostuum is geen kostuum” regel die in het begin van de jaren 80 ontstaan is toen er steeds meer mensen zich gedeeltelijk bloot gingen kleden. Maar verder mag je zijn wie je wilt. In deze blog vertelt Roberto over hoe cosplay tegenwoordig hand in hand gaat met genderexpressie.

Onze maatschappij kan heel oordelend zijn. We leven in een land waar iedereen zijn eigen mening mag hebben, maar waar “Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg” een bekende spreuk is. Of misschien heb je, net zoals ik, ooit wel eens gehoord: “Je mag jezelf uiten zoals je wilt, maar ik hoef het niet te zien”. Deze uitspraken leren je niet om expressie te geven aan wie je bent en wat je daadwerkelijk voelt. Er ontstaat een verlangen om buiten de gebaande paden te treden en verschillende identiteiten uit te proberen. Als kind ben je vaak nog geoorloofd om jezelf te kleden zoals je wilt. Maar al snel wordt er van je verwacht dat je je gaat kleden en gedragen naar het geslacht waar je volgens de gendernormen invalt. Je houdt je hier ook aan vast, totdat je met wat vrienden besluit om verkleed naar de jaarlijkse Comic Con toe te gaan. Je komt erachter dat je jezelf mag uiten zoals je wilt.

Bezoekers van Comic con, en andere conventies, voelen zich voor het grootste deel op hun gemak bij het verkennen van verschillende aspecten van hun leven terwijl ze kostuums van hun favoriete personages aantrekken. Dit is bijzonder interessant als het om geslacht gaat. Vooral mensen die zich identificeren als queer, trans, en non-binary hebben hier veel baat bij. Cosplay biedt hun een veilige ruimte om je genderidentiteit te verkennen. Er kan eindelijk uiting worden gegeven aan wat diep van binnen altijd al aanwezig was. Het geeft je de mogelijkheid om jezelf te kleden zoals je dat in onze huidige samenleving niet altijd kan. 

Een van de manieren waarop gender op conventies wordt onderzocht, is via cross-play, het cosplayen van een personage dat verschilt van het toegewezen geslacht. Dit moet niet worden verward met ‘gender-bending’, waarbij een cosplayer het volledige ontwerp van een personage verandert in de geslacht presentatie van hun eigen voorkeur. Het is goed om te benoemen dat de manier waarop je je kleed niet altijd te maken heeft met je geslachtsidentiteit. Sommige vrouwen kleden zich liever “mannelijker” en sommige mannen kleden zich liever “vrouwelijker”. Cosplayers delen vooral een sterke waardering voor bepaalde personages waar ze zichzelf specifiek naar willen kleden. Of je in deze outfit nu wel of niet echt voor mannelijk of vrouwelijk kan doorgaan, doet er niet toe. Het fysieke geslacht van de cosplayer wordt irrelevant. Juist de gespeelde vorm van het personage die je uitvoert wordt erkend en gevierd. 

Comic conventies zijn veilige ruimtes voor genderbenders en cross-players. Waarom wordt er hier juist zo positief mee omgegaan? Juist omdat het in de “normale” maatschappij nog niet zo wordt geaccepteerd. Gevoelens die anders zijn worden klein gehouden, soms simpelweg omdat mensen niet weten hoe ze ermee om moeten gaan. En ik denk wanneer dat gebeurt, wanneer mensen ondergronds worden geduwd, er een eigen gemeenschap ontstaat waarin gelijkgestemde elkaar accepteren en openstaan ​​voor andere dialogen. Deze veilige ruimte creëren de cosplayers door positiviteit, zelfvertrouwen en gemeenschap op te bouwen.

Onze samenleving kan nog veel leren van cosplay evenementen. De tolerante houding tegenover genderexpressie op conventies maakt het mogelijk voor non-binaire en transgenders om cosplay te gebruiken als middel om hun gewenste gender presentatie te onderzoeken. Dit alles in een ruimte waar dit wordt geaccepteerd en aangemoedigd. We moeten normaliseren dat er geen goed of fout is wanneer je jezelf wilt uiten. Mannen kunnen make-up dragen. Vrouwen kort haar. Ongeacht het geslacht waarmee je geboren bent of gender identiteit, het zou compleet acceptabel moeten zijn voor iedereen om je eigen outfit samen te stellen die je persoonlijkheid het best weergeeft. Bovendien zou cosplay als genderexpressie een repetitie kunnen zijn. Een repetitie voor een toekomst waarin diversiteit en zelfexpressie sociaal aanvaardbaar is en worden aangemoedigd. Cosplayers kunnen zich vol hoop voorstellen hoe een tolerante toekomst eruit zou kunnen zien. Tot die tijd pakken ze jaarlijks hun synthetische pruiken uit de kast om deze vrijheid alvast te verkennen.

Roberto Visser