Recensie | The Conjuring (Sandro Algra)

Het is erg lastig om tegenwoordig nog een werkelijk enge horrorfilm te maken. Het lijkt erop dat alle formules al zijn gebruikt en we zijn zo gewend aan special effects dat de beelden geen indruk meer op ons maken. Met The Conjuring doet James Wan (vooral bekend van Saw (2004)) opnieuw een poging om ons slapeloze nachten te bezorgen. Als je niet bang wordt van bloedige amputaties dan is dit misschien wel een film voor jou; het oogt niet als een slasher maar als een ouderwetse horrorfilm met een spookhuis, muziekdozen en bezeten poppen. Naar een horrorfilm gaan is eigenlijk een win-win situatie: of je bent onder de indruk, of je houdt er een trots gevoel op na omdat je “totaal niet bang was” (extra handig als je chicks mee hebt).

Titel: The Conjuring
Regisseur: James Wan
Scriptschrijver: Chad Hayes, Carey Hayes
Hoofdrollen: Patrick Wilson, Vera Farmiga, Ron Livingston, Lili Taylor, Shanley Caswell
Genre: Horror, Drama
Speelduur: 112 min

Het is echt waar!

Stel je voor: je weet niet wie de vorige bewoners van je nieuwe huis waren, de hond durft niet naar binnen, de antieke klok komt elke nacht tot stilstand en je ontdekt ook nog een geheime kelder met een vals gestemde piano. Dit zijn toch behoorlijk wat tekens dat er iets mis is met je woning! Bovendien is het niet logisch dat je eerst fatsoenlijk rondkijkt in een huis, voordat je al je spaarcenten erin investeert? En waarom wist de gemeente hier niet van? Waarom hebben ze dit huis niet al lang laten slopen?

Je kunt wel eeuwig doorgaan met het stellen van dergelijke vragen. Het komt erop neer dat het idee van een behekste woning een lachertje is voor een rationeel mens. “Deze film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal.” Ja, maak dat de kat wijs! Zou je zelf geen wenkbrauw optrekken als ik vertelde dat de Perron familie, op wie deze film is gebaseerd, in totaal 9 jaar in hetzelfde huis heeft gewoond? Niet alleen dat: ze spreken zeer positief over de authenticiteit van de film en waren nauw betrokken bij de productie.

Who you gonna call!?

Demonoloog Ed Warren (Patrick Wilson) en zijn helderziende vrouw Lorraine (Vera Farmiga) openen de film met een hoorcollege. Ed vertelt over hun carrière als paranormale onderzoekers. Samen gaan ze huizen af om slachtoffers van bovennatuurlijke verschijnselen te helpen. Wanneer Lorraine een geest ontdekt, gebruikt Ed zijn kennis en vaardigheden om deze te verdrijven. Bezeten objecten worden in beslag genomen en opgeborgen in hun kelder. Dat zou veiliger zijn dan ze te verbranden. Dan is het nog onlogisch dat ze die spullen in hun eigen huis bewaren, met een jonge dochter die om de haverklap de kelder binnenloopt.

Rhode Island, 1971. Roger (Ron Livingston) en Carolyn Perron (Lili Taylor) hebben een 19e-eeuws huis op het platteland aangeschaft. Ze hopen daar een gelukkig bestaan op te bouwen met hun vijf dochters en hun hond. Vanaf dag één wordt hun rust verstoord als elk familielid geteisterd wordt door nare visioenen en klopgeesten. Met de dag worden de verschijnselen heftiger en bezorgen zij de vrouwen van het gezin zware trauma’s. Carolyn pikt dit niet langer en schakelt de Warrens in om de situatie op te lossen.

Damsels in Distress

Vrouwen zijn altijd al de meest uitgebuite groep geweest binnen het horrorgenre. Ze zijn kwetsbaarder, en daarom overkomt hen ook meer. In een familie met zes vrouwen is het natuurlijk weer de vader die het minst merkt van de spoken. Als ongelovige zoekt hij dan ook geen spirituele verklaring voor de bizarre geluiden ‘s avonds. Gek genoeg is hij er toch gauw van overtuigd dat zijn familie gelijk heeft. Dit geldt overigens voor de meeste personages. Er zit haast niemand in de film die het bestaan van spoken ter discussie stelt (waar gebeurd, vergeet dat niet). Het voordeel hiervan is dan weer dat je niet geconfronteerd wordt met de aloude skeptische politieagent die tegen alle logica in geen gehoor geeft.

Prikkels maar geen ware pijn

Waarom willen mensen eigenlijk schrikken tijdens een film? Ikzelf denk dat we vooral genieten van de adrenaline die we op het moment voelen, eigenlijk dezelfde reden waarom we een achtbaan ingaan. Bovendien heeft een goed horrorverhaal een aura van mysterie, iets wat onze nieuwsgierigheid opwekt.

Nu is dus de vraag: is deze film eng? Als je dat aan de dames in de stoelen voor mij zou vragen: ZEKER! Ik heb nog nooit zoveel gegil gehoord in een bioscoopzaal. Nou ben ik niet iemand die vaak naar horrorfilms gaat (vind er zelden wat aan), maar moet in dit geval toch bekennen aardig wat kippenvelmomenten te hebben beleefd. Een effectieve horrorfilm is afhankelijk van goede timing: de spanning wordt opgebouwd tijdens rustmomenten zodat de prikkels extra hard aankomen. Dat trucje beheerst deze film uitstekend gedurende de eerste helft. Maar ‘schrik’ is niet hetzelfde als ‘angst’. Als je een film volstopt met korte schokmomenten dan verliezen ze na verloop van tijd hun kracht. Helaas is de film op deze punten bepaald niet zuinig geweest, als een oudere broer die je voortdurend aan het schrikken probeert te maken. Op een gegeven moment gaat het alleen maar irriteren.

Een griezelverhaal dat je diep van binnen weet te raken is veel sterker dan een serie schrikmomenten. Op dit punt schiet The Conjuring ook duidelijk te kort. De film pretendeert, gebaseerd te zijn op ware feiten, maar het voelt meer aan als een hommage aan klassieke horrorfilms als The Exorcist en Poltergeist. Er heerst gewoon geen mysterie rond een spookhuis, dat was al niet meer zo in de tijd van Scooby-Doo. ‘Waarschijnlijk is het huis behekst omdat er dode indianen onder de grond liggen. Of anders heeft er wel een moeder gewoond die haar kinderen heeft vermoord.’ Als kijker hoef je niet veel verder te zoeken dan die verklaringen. James Wan weet als geen ander hoe hij op onze verwachtingen in kan spelen om ons kortstondig de stuipen op het lijf te jagen. Ik wou dat hij hetzelfde had kunnen toepassen op het verhaal.

Niet voor op je tablet

The Conjuring kent een hoge entertainmentwaarde, maar weinig diepgang of originaliteit. Het is meer een kermisattractie dan een verhaal. De actie houdt je constant op het puntje van je stoel, maar niks zal een vrijblijvende indruk achterlaten. Je zult hooguit de bioscoop uitlopen met een glimlach en de gedachte: “nou, ben ik daar even mooi van geschrokken!”. Als je deze film wilt zien, kijk hem dan in ieder geval wel in de bioscoop, of schaf een goede surround-installatie aan. Op je tablet zal het enige pré van de film je volledig ontgaan.

★★1/2☆☆

Sandro Algra