Recensie | Moonlight (Sandro Algra)
De Academy Awards worden de laatste tijd geplaagd door kritiek. Door de #oscarsowhite beweging werd de Academy de afgelopen twee jaar beschuldigt van het uitsluiten van gekleurde filmmakers. En volgens acteur Ian Mckellen worden ook homo’s gediscrimineerd. Maar de organisatie kan ook leren van zijn fouten. Maar liefst 7 genomineerde acteurs zijn dit jaar niet blank! En een van de grote kanshebbers (met 8 nominaties) is Moonlight: Tarell Alvin McCraneys semi-autobiografisch coming-of-age verhaal over een homoseksuele Afro-Amerikanse jongen, gebaseerd op een onvoltooid toneelstuk. De Academy is dol op verhalen over individuen die discriminatie overwinnen, en met deze nominaties slaan ze twee vliegen in één klap… zou je zeggen. Na het winnen van de Golden Globe voor beste drama lijkt Moonlight toch wel de grote kanshebber voor de hoofdprijs bij de Oscarceremonie. De vraag is nu alleen of de film op zichzelf sterk genoeg is om die prijs daadwerkelijk te verdienen, of dat de uitreiking gezien zal worden als compensatie voor de slechte behandeling van minderheden. Lees hier de recensie van Moonlight door Sandro Algra.
Titel: Moonlight
Regisseur: Barry Jenkins
Scenario: Tarell Alvin McCraney (toneelstuk), Barry Jenkins (script)
Cast: Alex R. Hibbert, Ashton Sanders, Trevante Rhodes, Mahershala Ali, Naomie Harris, Jaden Piner, Jharrel Jerome, André Holland
Speelduur: 111 minuten
Genre: Drama
Release: 26 januari 2017
Ken je plaats…
Nog voordat hij überhaupt weet wat dat woord betekent wordt de jonge Chiron door de kinderen van de wijk uitgescholden voor ‘flikker’. Hij kan amper over straat zonder het risico te lopen om opgejaagd en in elkaar geslagen te worden. Wanneer hij thuis is staat hem een andere vorm van misbruik op te wachten. Zijn vader heeft hem verlaten en zijn moeder (Naomie Harris) toont zich steeds van haar wreedste kant wanneer ze onder invloed is van drugs. We volgen Chiron gedurende drie stadia van zijn leven: eerst als het magere jongetje met de bijnaam Little (Alex Hibbert), vervolgens als de even onzekere tiener (Ashton Sanders) en tenslotte als de drugsdealer Black (Trevante Rhodes).
Gaandeweg ontmoet Chiron wel enkele mensen op wie hij kan rekenen. De lokale drugsdealer Juan (Mahershala Ali) en zijn vriendin Teresa (Janelle Monáe) bieden hem onderdak en opvoeding wanneer zijn moeder er niet voor hem is. Van al zijn klasgenoten is Kevin (Jaden Piner, Jharrel Jerome en André Holland) de enige die hij een ‘vriend’ mag noemen. Maar zelfs met vrienden en volwassenen om over hem te waken weet Chiron dat hij als verlegen homoseksuele jongen gedoemd is om een eenzaam bestaan te leiden. Zijn leeftijdsgenoten groeien op en worden met het jaar alleen maar gemener. Op school wordt je positie in de groep namelijk bepaald door hoeveel zwakkere klasgenoten je kapot kunt maken. Chiron, bepaald geen alfamannetje, is geregeld het slachtoffer van de fysieke ‘spelletjes’ die op het schoolplein plaatsvinden. Om voor zichzelf op te kunnen komen zal hij snel moeten verharden.
En ze leefden nog la…?
Wat veel kijkers zal opvallen aan de film is het nogal abrupte einde. Ik moet toegeven dat ik zelf een paar minuten lang in mijn stoel bleef zitten met de gedachte ‘was dat het?’. Van een willekeurige andere drama over het straatleven zou je nog een extra wending in de climax verwachten: raakt de hoofdpersoon betrokken bij een overval? Moet hij een weeskind adopteren? Of wordt er AIDS bij hem geconstateerd?
Bij nader inzien besefte ik me dat de film eigenlijk geen grote resolutie nodig had. Het vermeiden van een conventioneel filmeinde benadrukt nogmaals de realistische toon van het verhaal. Bij films die datzelfde effect najagen is het niet altijd een pré. Ik heb er genoeg gezien die kiezen voor een onvoorspelbaar einde, en waarbij dat leidt tot een langdradige anticlimax (Ik denk bijvoorbeeld aan Gone Girl en Boyhood). Moonlight liet me daartegen niet met een onvolmaakt gevoel achter. Misschien komt dat omdat de film voor een klein intiem verhaal (met een klein einde) kiest, maar het ligt vooral ook aan het goed opgebouwde plot. Geen enkel moment in de film heb je het idee dat een scene te lang doorloopt, of dat ze meer van een moment proberen te maken dan wat het is. Dit bewijst dat filmmakers niet afhankelijk hoeven te zijn van ‘trucjes’ om een verhaal boeiend te houden. Soms is het leven van een persoon op zich al boeiend genoeg, en het is een hele prestatie dat de filmmakers precies weten wanneer ze deze momenten moeten beginnen en eindigen.
Moge de beste winnen!
Met de recente ontwikkelingen rond het mogelijke inreisverbod van bepaalde buitenlandse filmmakers (voorlopig alweer teruggedraaid) hangt er opnieuw een wolk van controverse boven de Oscarceremonie. Bij elke niet-blanke winnaar zullen ongetwijfeld mensen zich afvragen of de keuzes van de Academy beïnvloed zijn door politiek-correctheid. Ik kan in ieder geval zeggen dat Moonlight de prijs voor beste film zeker waard is, ook met films als Arrival en La La Land als kanshebbers.
Uiteraard is het succes van de film mede te danken aan zijn behandeling van maatschappelijke problemen als de discriminatie van homo’s. Je hoeft echter geen homoseksueel te zijn, of je jeugd te hebben doorgebracht in een Amerikaanse ghetto, om de onzekerheden van de hoofdpersoon te begrijpen. Uiteindelijk is het vooral een film over vriendschap en famillie, en nog belangrijker: de afwezigheid daarvan. Een detail dat me op den duur opviel is dat de cast in de film volledig zwart is (afgezien van enkele figuranten aan het einde). Dat was het moment waarop ik me realiseerde dat de film helemaal geen intentie heeft om het onrecht dat zwarte Amerikanen wordt aangedaan in je gezicht te wrijven. Het vermijd de oppervlakkige boodschappen die je zou kunnen zien als ‘Oscar-bait’. Dit is het type film waar zwarte filmmakers mee zouden komen als Hollywood niet voortdurend de verschillen tussen blank en zwart zou benadrukken. Het neemt de tijd om hele persoonlijke problemen te belichten die minstens net zo belangrijk zijn. Schrijver Tarell Alvin McCraney heeft een uniek verhaal gecreëerd waar iedereen wel wat van zichzelf in zal herkennen. Laten we voor een eerlijke prijsuitreiking maar hopen dat de juryleden geen wereldnieuws volgen.
Sandro Algra