In de serie Dutch Director Study gaan we dieper in op het werk van Nederlandse regisseurs. We doorlopen enkele films en kijken welke elementen steeds terugkomen. Dit keer is het de beurt aan Dick Maas, bekend van films als De Lift en Flodder.
Mini biografie
Dick Maas begon zijn carrière met korte films als Adelbert en Rigor Mortis. Een paar jaar later kwam zijn eerste grote film De Lift. Dit werd meteen een groot succes. Daarop volgende andere grote hits als Amsterdamned en Flodder. Rondom die tweede kwamen zelfs enkele vervolgfilms en een populaire televisieserie. In 2017 bracht hij een eigen boek uit, waarin beschreven wordt hoe het is om in Nederland films te maken.
Films
Hieronder gaan we enkele films van Dick Maas op een rijtje zetten en kijken welke dingen er opvallen. We doen dit op volgorde van verschijningsdatum.
Picknick (1977)
Picknick is één van Dick’s eerste projecten. Er valt niet zoveel over deze korte film te zeggen zonder meteen de hele ‘’grap’’ weg te geven. Wel staat zwarte humor centraal. Je kunt Picknick hieronder te bekijken.
De Lift (1983)
Synopsis: Nadat de lift van een groot gebouw om vage redenen is blijven hangen wordt monteur Felix Adelaar ingezet om het technische probleem te verhelpen. Hij weet echter niet wat er mis is en het geheel wordt afgedaan als incident. Wanneer deze zelfde lift later enkele dodelijke ongevallen veroorzaakt blijkt er toch meer aan de hand te zijn…
Wat valt er op?
De Lift is een monsterhorror film waarbij dit keer een lift het ‘’monster’’ is. Er wordt gebruik gemaakt van filmmuziek die door Maas zelf gecomponeerd is. Daarnaast het telkens opbouwen van spanning, soms gevolgd door een schrikmoment. Ook worden rijke en elitaire mensen belachelijk gemaakt.
Flodder (1986)
Synopsis: Nederlands meest asociale familie wordt opgevangen in de meest chique villawijk van het land. Met hun crimineel gedrag en totale lak aan autoriteit botsen ze al snel met de over het paard getilde buurtbewoners.
Wat valt er op?
Flodder is een komedie waarin een karakteristiek asociaal gezin het steeds aan de stok krijgt met de elitaire buurtbewoners. Dit levert enkele absurde situaties op. We zien veel gekke typetjes. De humor is flauw en met momenten ook zwartgallig van toon.
Terugkerende thema’s:
- Het belachelijk maken van elitaire mensen (dit keer de bewoners van de villawijk)
- Gekke typetjes (bijna ieder personage)
- Zelf gecomponeerde muziek
Moordwijven (2007)
Synopsis: Drie verwende miljonairsvrouwen vullen hun dagen met schoonheidsbehandelingen. Als een van hen vermoed dat ze door haar man bedrogen wordt, gaat het drietal op zoek naar een huurmoordenaar.
Wat valt er op?
Dit is een komedie in de stijl van Flodder. Dit film neemt zichzelf niet serieus en zit vol met zwarte humor. In tegenstelling tot Flodder zijn de ‘’kakkers’’ dit keer niet de antagonisten, maar de hoofdpersonages. Je bent daardoor geneigd om er juist sympathie voor te voelen. Desondanks wordt de levensstijl van deze rijke mensen volop geparodieerd.
De film is ook qua kleur en vormgeving te vergelijken met Flodder. Daarnaast zien we enkele acteurs uit zowel de film als televisieserie terug.
Terugkerende thema’s:
- Het belachelijk maken van elitaire mensen
- Zwarte humor
- Amsterdam
- Gekke typetjes
Sint (2010)
Synopsis: Amsterdam wordt geteisterd door een kwaadaardige Sinterklaas die met zijn pieten vele slachtoffers maakt. Politieagent Goert probeert het monster uit te schakelen.
Wat valt er op?
De film haalt inspiratie uit films als Halloween. De scene waarin een stel meiden uit school komen heeft veel weg van een scene in Halloween (1978) waarin hoofdpersonage Laurie naar huis loopt. In beide scenes wordt er spanning opgebouwd en duikt er ineens iemand op. In Halloween is het een wijkagent, in Sint een vriendje.
Terugkerende thema’s:
- Het belachelijk maken van elitaire mensen (dit keer enkele feestgangers)
- Kinderslachtoffers
- Het opbouwen van spanning en schrikmomenten
- Amsterdam
Quiz (2012)
Synopsis: Leo, een voormalig quizmaster, is in een restaurant aan het wachten op zijn vrouw en dochter. Dan verschijnt er een vreemd figuur die beweert Leo’s gezin ontvoerd te hebben en dwingt hem om deel te nemen aan een bizarre quiz.
Wat valt er op?
In eerste instantie lijkt Quiz anders dan zijn voorgangers. De toon is wat serieuzer. Toch komt de humor van Maas al snel boven tafel. Letterlijk, want een groot deel van de film speelt zich af in een restaurant.
Het tweede deel in de Saw-serie lijkt als inspiratiebron te zijn gebruikt. Het ontbreekt tevens niet aan gekke typetjes.
Terugkerende thema’s:
- Het hergebruiken van een bekend plot
- Spectaculaire achtervolgingen
- Gekke typetjes
- Spanning afgewisseld met komedie.
Prooi (2016)
Synopsis: Een reusachtige leeuw terroriseert Amsterdam. Dierenarts Lizzy probeert samen met de politie en een ervaren jager om het beest te stoppen.
Wat valt er op?
Inspiratiebronnen zijn dit keer An American Werewolf in London en allerlei andere monsterfilms. Het hoofdpersonage is dit keer vrouwelijk.
Terugkerende thema’s:
- Het belachelijk maken van elitaire mensen (dit keer de mannen op de golfbaan en de amateur jager)
- Door Maas zelf gecomponeerde muziek
- Kinderslachtoffers
- Gekke typetjes (bijvoorbeeld de eerdergenoemde leeuwenjager en zijn zoon)
- Het opbouwen van spanning en schrikmomenten
Lees hier ook een recensie van de film
Conclusie
Dick Maas is een eigenzinnige filmmaker met een apart gevoel voor humor dat in zo’n beetje al zijn films terugkomt. Dit maakt hem op dat gebied vrij uniek. De plotelementen in zijn films zijn daarentegen maar al te vaak geleend uit Hollywood films. Wel geeft Maas er altijd een eigen, meestal typisch Nederlandse, draai aan. Ook is hij een liefhebber van spectaculaire actie, met name achtervolgingen. Dick Maas geeft zelf aan films te maken voor het grote publiek en geen boodschap in zijn films te verwerken. Desondanks valt het op dat hij telkens, misschien onbewust, tegen dezelfde dingen aanschopt.
Typische kenmerken in films van Dick Maas:
- Afkeer tegen de Elite
In bijna alle films worden elitaire en bekakte mensen belachelijk gemaakt. In Flodder en Moordwijven draait zowat het hele verhaal hierom, maar ook in andere films komt het terug.
- Afkeer tegen betutteling
Als filmmaker heeft Maas zich vaak negatief uitgelaten over bijvoorbeeld het filmfonds en andere instanties met teveel regeltjes en gedoe. Het valt daarom op dat in zijn films personages die dit soort gedrag vertonen vaak belachelijk gemaakt worden. Een goed voorbeeld daarvan is Prooi, waarin een Groen-links politicus wil verhinderen dat een levensgevaarlijke leeuw wordt neergeschoten. Of de politie die niet wilt dat er actie wordt ondernomen.
- Het gebruik maken van een simpel verhaal, vaak een variant op een bekend plot
De meeste films van Dick Maas lenen veel plotelementen uit andere films. Sint heeft duidelijk scenes die sterk zijn geïnspireerd door Halloween en het verhaal van Quiz doet veel denken aan Saw 2.
- Zelf gecomponeerde muziek
Maas componeert altijd zelf de muziek voor zijn films. Met name zijn score van De Lift is heel bekend geworden.
- Kinderslachtoffers
Zelfs als er in films veel doden vallen kiest men er vaak voor om de minderjarige personages te sparen. Dick Maas lijkt daar echter maling aan te hebben, gezien er in zijn films regelmatig kinderen afgeslacht worden.
- Gekke typetjes
In vrijwel alle films komen gekke typetjes voor. In de meeste gevallen gaat het om niet al te slimme personen die waar het vaak ook niet zo goed mee afloopt.
- Amsterdam als toneel
De films Amsterdamned, Sint en Prooi spelen zich grotendeels in Amsterdam af. Ook Moordwijven heeft enkele scenes die zich in Amsterdam afspelen.
- Het opbouwen van spanning en schrikmomenten
Alhoewel de meeste films van Dick Maas qua plot vrij simplistisch zijn, wordt er wel veel aandacht gestoken in het subtiel opbouwen van spanning. Er hiervoor wel veel inspiratie gehaald vanuit bekende horrorklassiekers. Een goed voorbeeld hiervan zijn enkele scenes uit De Lift.
Inspiratiebronnen:
- Alien
- Halloween
- Jaws
- An American Werewolf in London
- Vele andere horrorklassiekers en thrillers
Aantal bioscoopfilms: 11
Werkt vaak samen met:
Huub Stapel (De Lift, Amsterdamned, Flodder, Sint)
Kees Boot (Moordwijven, Sint, Prooi)
Vergelijkbare filmmakers:
- Steffen en Flip
Het werk van Dick Maas heeft enige gelijkenissen met het werk van regisseursduo Steffen en Flip. Met name de zwarte humor. Ook maken beide in vrijwel ieder project gebruik van gekke typetjes.
De Dick Maas Methode
In 2020 verscheen De Dick Maas Methode, een documentaire waarin de carrière van Dick Maas centraal staat.
Dick Maas films kijken (Update 2022)
Als jij de films van Dick Maas (nog) eens wilt bekijken dan kun je hieronder zien waar welke titel te krijgen is:
Prime Video
- Prooi
Videoland
- De Lift
- Flodder
- Prooi
Meer informatie over Dick Maas is te vinden op zijn persoonlijke website. Het boek Buurman, wat doet u nu? films maken in Nederland is hier te bestellen.
VOLG ENTERTAINMENTHOEK
Wil jij op de hoogte blijven van het laatste nieuws rondom film en series? Blijf dan onze website in de gaten houden of volg Entertainmenthoek via kanalen als Facebook, Twitter en Instagram.
