Late-night 2014 | Een Jaaroverzicht (Sandro Algra)

Er vonden afgelopen jaar veel verschuivingen plaats op late-night tv. Oud-verslaggever van The Daily Show Michael Che is tegenwoordig nieuwslezer van Weekend Update, het nieuwsrubriek van Saturday Night Live. Eerder verliet een van de vorige nieuwslezers Seth Meyers Weekend Update om het programma Late Night over te nemen van Jimmy Fallon, die op zijn beurt The Tonight Show van Jay Leno overnam. Leno heeft na een carrière van 22 jaar besloten zich terug te trekken uit late-night tv. Ondertussen heeft David Letterman van de Late Show ook besloten met pensioen te gaan. Het stokje zal volgend jaar overgenomen worden door Stephen Colbert van The Colbert Report. Zijn programma zal vervangen worden door The Nightly Show, gepresenteerd door Larry Wilmore. The Late Show moet je natuurlijk niet verwarren met The Late Late Show van Craig Ferguson, die komend jaar plaats zal maken voor James Corden. Kun je het allemaal een beetje volgen? Het kost mij zelf al heel veel moeite om de namen van deze programma’s uit elkaar te houden. Ik geef hierbij een overzicht van belangrijke gebeurtenissen op late-night tv in 2014.

Waarom late-night?

Late-night talkshows vormen een ongekend populair fenomeen in de VS. Het zijn variëteit programma’s die grotendeels bestaan uit komedie, interviews, muziekoptredens en nieuwsberichten. Afgezien van een aantal verschillen in de rubrieken is de formule van al deze talkshows vrijwel identiek. Het is opmerkelijk dat er zoveel van dezelfde tv-programma’s in één land worden uitgezonden. En hoe komt het dat de ene late-night show veel meer bekeken wordt dan de andere? Dat is voornamelijk afhankelijk van de zender waar een programma wordt uitgezonden, het tijdstip, de naam en natuurlijk de presentator. Wat maakt het uit dat Jimmy Fallon Late Night verliet om The Tonight Show te kunnen presenteren? Het verschil ligt in de naam. The Tonight Show was voorheen The Tonight Show with Jay Leno, en daarvoor The Tonight Show with Johnny Carson. Deze legendarische presentatoren hebben van dit programma een respectabel instituut gemaakt.

De invloed van deze talkshows is deels te zien aan de gasten die geregeld op de bank zitten. Zo is president Obama een populaire late-night gast. Sommige presentatoren maken ook graag gebruik van hun invloed op het publiek. Zo weet Jimmy Kimmel elk jaar tijdens Halloween ouders zo ver te krijgen om een grap uit te halen bij hun kinderen: ‘doe net alsof je hun snoep hebt opgegeten en film hun reacties’.

Jimmy Kimmel zet zijn Halloween traditie voort.

The Daily Show

Het is moeilijk om een programma dat doordeweeks op de buis is constant boeiend te houden. Daarom zijn de late-night shows die ik grotendeels volg de zogeheten ‘fake news’ programma’s. Het satirische actualiteitenprogramma The Daily Show with Jon Stewart heeft een perfecte combinatie van grappige en leerzame elementen. Ondanks de benaming ‘fake news’ schijnt een groot gedeelte van de jongeren in de VS meer vertrouwen te hebben in dit programma dan in het echte nieuws. Nieuwszenders als Fox News en CNN worden namelijk geregeld bekritiseerd vanwege hun partijdigheid of hun sensationalistische weergave van het nieuws. De ironie is dat een komedieprogramma als The Daily Show de taak heeft gekregen om de verdraaide feiten uit echte nieuwsprogramma’s onder de loep te nemen.

In Nederland was er tweemaal een poging gedaan om ‘onze eigen Daily Show’ te creëren. In 2007 verscheen De Nieuwste Show op de buis en in 2011 The Daily Show: Nederlandse editie. Beide programma’s waren van korte duur. Destijds werd ook wel gezegd dat er in Nederland te weinig gebeurt om een satirisch nieuwsprogramma te maken dat dagelijks wordt uitgezonden. Een land waar dit wel enorm aansloeg was Egypte. Sinds de Egyptische revolutie in 2011 presenteerde de journalist Bassem Youssef zijn Daily Show-achtig programma Al-Bername. Youssef kwam geregeld in de problemen door zijn kritiek op de verschillende leiders die de afgelopen drie jaar regeerden: president Moebarak, De Moslimbroederschap en de huidige dictator El-Sisi. Ondanks zijn populariteit besloot Youssef zijn programma in de zomer van 2014 te beëindigen in het belang van de veiligheid van zijn familie en collega’s.

Al sinds 1999 domineert Jon Stewart het podium van satire in de VS. Hoewel hij niet de eerste presentator van The Daily Show was is het de vraag of het programma zonder hem kan blijven voortbestaan. In 2015 verloopt zijn contract met kanaal Comedy Central. In een interview gaf hij toe te twijfelen over of hij zijn contract nog wil verlengen. Het zou overigens niet de eerste keer zijn dat hij The Daily Show verlaat. In de zomer van 2013 was hij een paar maanden afwezig om de dramafilm Rosewater te regisseren. De Amerikaanse première daarvan was eind vorig jaar, in Nederland is nog altijd geen datum vrijgegeven. De Britse Daily Show verslaggever John Oliver viel die zomer in voor John Stewart. Door de positieve reacties op zijn presentatie kreeg Oliver begin dit jaar zijn eigen programma op HBO: Last Week Tonight with John Oliver.

De première van Last Week Tonight is in mijn ogen de meest opmerkelijke gebeurtenis op het gebied van late-night in 2014. Wat betreft Amerikaanse actualiteitenprogramma’s is dit de meest verfijnde op het moment. In tegenstelling tot The Daily Show wordt het niet doordeweeks maar op zondagavond uitgezonden. Hierdoor kunnen ze niet direct reageren op het nieuws van de dag. In plaats daarvan werd er afgelopen jaar meer aandacht besteed aan langdurige en meer tijdloze onderwerpen in de actualiteit, zoals de doodstraf en het WK in Brazilië. Een van de meest besproken onderwerpen van het jaar was het buitensporig geweld dat de Amerikaanse politie geregeld pleegt tegen de zwarte bevolking. In een stuk van ruim een kwartier wist John Oliver dit probleem veel uitgebreider aan te kaarten dan ik in welk ander programma had gezien. Het komt door de relatief weinige restricties van HBO dat dit programma de vrijheid krijgt om veel tijd aan een rubriek te besteden. Hierdoor kan Oliver veel dieper in gaan op een onderwerp dan in andere actualiteitenshows wordt gedaan.

John Oliver over politiegeweld.

The Colbert Report

Fans van The Daily Show zijn allemaal wel bekend met oud-verslaggever Stephen Colbert. In 2005 begon hij zijn eigen spin-off programma genaamd The Colbert Report. In april 2014 kondigde David Letterman zijn vertrek bij The Late Show aan. Nog geen week later werd Colbert aangewezen als Lettermans opvolger. Dit betekent dus het einde van The Colbert Report. Hoewel dit voor Colbert een prachtige promotie is houd ik hier als fan gemengde gevoelend op na. Er zijn al een handjevol talkshows als The Late Show, terwijl Colberts programma juist iets unieks was. Gedurende 9 jaar speelde hij het typetje Stephen Colbert (Colbert met een Franse uitspraak). Hij was een ultraconservatieve nieuwslezer met een gigantisch ego, vergelijkbaar met de figuren van Fox News. Het nieuws bracht hij altijd vanuit een rechtse hoek, met standpunten die voorzien waren van zo’n kromme redenatie dat ze zichzelf vaak al ontkrachtten. In veel talkshows vormen de interviews soms het minst interessante gedeelte. Dit hangt meestal af van het type gast. Bij Colbert waren de interviews juist altijd hilarisch. Meestal nam hij een vijandelijke houding aan tegenover zijn gasten, wat tot hele leuke discussies kon leiden.

Het laatste seizoen van The Colbert Report kende veel hoogtepunten. Zo had hij een memorabel interview met twee leden van de Russische protestgroep Pussy Riot. Het werd een van de weinige discussies waarin Colbert zich gewonnen gaf, hij liet zich aan het einde door de groep rekruteren. Als groot fan van de boeken van J.R.R. Tolkien mocht Colbert een glimprolletje spelen in de filmreeks The Hobbit. Bij de première van The Hobbit: The Battle of The Five Armies kreeg hij een exclusief interview met de draak Smaug. In zijn laatste week organiseerde hij een speciale aflevering in Washington. De gast was niemand minder dan zijn aardsrivaal Barack Obama, die zelfs een gedeelte van het programma overnam.

Vrienden van The Colbert Report nemen afscheid.

Een nieuw tijdperk voor late-night?

Op 20 mei is de laatste uitzending van The Late Show with David Letterman. Stephen Colbert heeft onlangs afscheid genomen van Comedy Central. Het tijdstip van The Colbert Report zal komend jaar gevuld worden door het nieuwe programma The Nightly Show with Larry Wilmore. Wilmore staat overigens ook bekend om zijn optreden bij The Daily Show. Het is momenteel nog onzeker hoe lang Jon Stewart door zal blijven gaan als tv-presentator. Mocht The Daily Show volgend jaar stoppen dan zal de Amerikaanse televisie een belangrijke bron van entertainment verliezen. Na afgelopen jaar ben ik er echter van overtuigd dat John Oliver dit gat grotendeels zal vullen. Momenteel is hij in onderhandeling met HBO voor meer zendtijd. Mogelijk zullen de aflevering komend seizoen een heel uur (in plaats van slechts een half uur) duren. Laten we hopen dat dit programma nog minstens tien jaar zal blijven voortbestaan.

Chad Smith daagt Will Ferrell uit voor een drum duel.

Sandro Algra Barradas