Recensie | D.A.R.Y.L. (Raymond Doetjes)

Vandaag kijken we terug op D.A.R.Y.L. de sci-fi familie film uit 1985. Is deze film net zo achterhaald als de PC die je 2 jaar terug hebt aangeschaft of kan hij nog eens uit de kast worden gehaald?

Titel: D.A.R.Y.L.
Regisseur: Simon Wincer
Scenario: David Ambrose, Allan Scott, Jeffrey Ellis
Cast: Barret Oliver, Mary Beth Hurt, Michael McKean, Danny Corkill, Josef Sommer
Speelduur: 99 minuten
Genre: Familie / Sciencefiction
Release: 14 juni 1985

De jaren 80 waren de jaren waarin de tieners geëmancipeerd raakte; slimme jeugdigen die in plaats van alleen maar de volwassenen behoorden te volgen, ineens zelf het heft in eigen handen namen en vaak slimmer of beter waren dan de volwassen. Denk aan Weird Science, The Goonies, War Games, The Lost Boys, ET om maar een paar films te noemen. En in de film D.A.R.Y.L., of gewoon in het kort Daryl is dit niet anders!

Daryl, wordt gespeeld door Barret Oliver; die beter bekend is van zijn rol als Bastian Bux in de geweldige film The Neverending Story. In tegenstelling tot het enorme wereldwijde succes van The Neverending Story is D.A.R.Y.L. min of meer een teleurstelling geweest voor de studio. De film heeft in het merendeel van Europa niet eens een bioscooprelease gehad, omdat deze in Amerika niet echt veel omzet behaalde in het begin. Dat kwam eigenlijk door slechte marketing en een ongelukkig releasedatum. Desondanks heeft de film een boel verdient aan de home-releases gedurende de laatste 35 jaar. Ironisch genoeg is het plot van deze film, nu meer opportuun dan 35 jaar geleden!

Daryl is een 11 jarige jongen die letterlijk langs de kant van de weg wordt gezet! Hij wordt door voorbijgangers meegenomen en aan de jeugdzorg overgedragen. Vandaar uit komt hij terecht bij Andy (Michael McKean) en Joyce (Mary Beth Hurt) Richardson. Een echtpaar dat zelf geen kinderen kan krijgen en op de wachtlijst staat om te mogen adopteren en een pleegouder zijn is een goede eerste stap. Hun vriend Howard (Steve Fox) is werkzaam bij jeugdzorg en is tevens hun contactpersoon. Hij brengt het blijde nieuws dat Andy en Joyce tijdelijk pleegouder worden, maar legt wel uit dat dit jongetje lijdt aan geheugenverlies en anders is dan anderen kinderen van die leeftijd. Uiteraard maakt dat Andy en Joyce niets uit (zij hebben vast nooit The Orphan gezien) en nemen Daryl op.

Daryl wordt in contact gebracht met het zoontje van Howard en Colleen want het idee is dat Daryl dan een vriendje heeft en dit misschien de genezing bespoedigd. Dit jochie heeft de opmerkelijke naam Turtle (Danny Corkill) —je vraagt je af hoe zijn vader die een baan in de jeugdzorg heeft een kind zo durft te traumatiseren door het naar een langzame amfibie te vernoemen. Turtle is een slim ‘streetwise’ schoffie, die als snel echt een vriendschap sluit met Daryl. Dit gebeurt eigenlijk onder een potje “Pole Position” op de Atari van Turtle zijn oudere zus, “Hookie” genaamd… Dat is Hookie als in hooker. Tja, dat kon gewoon nog in een PG film in de jaren 80! Overigens is dit keer de naamskeuze niet de schuld van hun ouders maar van Turtle, die zijn zus—die eigenlijk Sherie Lee (Amy Linker) heet—deze bijnaam heeft gegeven omdat zij regelmatig met jongens uitgaat en zoent. Tijdens Daryl zijn beurt om “Pole Position” te spelen, wordt duidelijk dat Daryl een gave geeft!

Verder zien we in de eerste akte hoe Andy, Daryl leert te honkballen en na een paar batting-tips Daryl ook een gouden “pinch hitter” blijkt te zijn. Andy is vastbesloten zijn nieuwe zoon in te zetten als geheime wapen tegen hun honkbal aartsrivalen. Joyce, die als pianolerares werkt, leert Daryl piano spelen en ook daar blijkt hij een ster in te zijn. Dit kind is goed in alles! Zelfs zijn manieren zijn uitzonderlijk te noemen. Andy en Joyce uiten hun zorgen aan Howard en zijn vrouw; deze snappen niet waarom zij zich zorgen maken,. Zij zouden hun kinderen inruilen voor een kind als Daryl. De jonge Turtle overhoort dit gesprek en geeft Daryl de tip om het eens in de zoveel tijd eens even goed te verkloten. Want ouders moeten het gevoel hebben dat zij nodig zijn. Daryl neemt het advies ter harte en verkloot de hele honkbal wedstrijd. Wanneer Andy vraagt wat er ineens met Daryl aan de hand is, verheft Daryl zijn stem tegen zijn ‘vader’. Hij laat weten dat hij honkbal haat en dat het vooral een “pecker contest” (‘wie heeft de grootste’ wedstrijd) is tussen hem en de coach van de tegenpartij Bull McKenzie (Hardy Rawls). Als Andy weerwoord probeert te bieden wordt dit beantwoord met een luidde “Kiss my ass!”. Tja… dat kon gewoon nog in een PG film in de jaren 80s. Kortom in de eerste akte vormen Daryl, Andy en Joyce een lieftallig gezin en zij kunnen hun geluk niet op.

Dan ineens worden de echte ouders van Daryl gevonden. Deze twee oudere-, enorm kille- en afstandelijke mensen doen bij Joyce en Andy argwaan opwekken. Alle papieren kloppen echter dus Daryl moet mee met deze twee. Dit is het moment dat deze sappige feel-good familiefilm ineens een stuk volwassener wordt en misschien zelfs een beetje te complex wordt voor de beoogde doelgroep van 10-13 jarige. Het blijkt dat zijn echte ouders Dr. Stewart (Josef Sommer) en Dr. Lamb (Kathryn Walker) zijn en dat Daryl een medisch experiment is. Hij is een zogenaamde Data Analyzing Robot Youth Lifeform prototype. Een kind van vlees en bloed, maar de hersenen zijn een computer. Dr. Stewart raakt gefascineerd door Daryl, wanneer hij ziet hoe Daryl zich heeft ontwikkeld in de buitenwereld. Als gevolg ontdooit deze koude- afstandelijk wetenschapper en er ontstaat een vriendschap—deze is mijns inziens een beetje onderbelicht.

Wanneer Daryl, Dr. Stewart vraagt of Joyce en Andy op bezoek mogen komen buigt Dr. Stewart de regels en zorgt hij dat Daryl zijn pleegouders in de zwaar beveiligde militaire onderzoeksdivisie mogen komen. Hij legt ze daar uit dat Daryl niet is wat zij denken en demonstreert dit met een oude seriële terminal. Hij typt een vraag en Daryl zijn databanken antwoorden. Joyce gelooft dit uiteraard niet Tja.. wie wel in 1985! Je Smart Watch nu heeft meer capaciteit dan een mainframe destijds! Wanneer Turtle een vraag stelt en Daryl zijn databanken terugmelden: “I still don’t know what a hooker is.” Is het voor Turtle duidelijk, Daryl is een androïde! Joyce en Andy nemen dit langzaam ook als waarheid aan. Desondanks houden zijn nog steeds van dit ventje en zijn ze vastberaden Daryl’s ouders te worden.

Als gevolg tracht Dr. Stewart, net als zijn voorganger Dr. Mulligan, Daryl uit het lab te smokkelen. Tot overmaat van ramp heeft het leger ook besloten het D.A.R.Y.L programma te stoppen; wat ook betekend dat Daryl “offline” gehaald moet worden. Een spannende en creatieve ontsnappingssequentie vindt dan plaats. Ik vond deze sequentie als kind fantastisch! Ik bedoel een leeftijdsgenootje die Pole Position speelt met echte auto’s en een straaljager steelt! Er zitten in deze laatste akte twee tragische momenten, de tweede nog erger dan de eerste. Wat de schrijvers laten gebeuren met Daryl was voor die tijd uitzonderlijk!

Ik vond de film als 12 jarige fantastisch, misschien nog beter dan The Neverending Story. Wellicht omdat ik als kind al helemaal gek was van computers en wij één van de weinige in de buurt waren die er eentje hadden. Als 12 jarige zag ik de subtext van de film niet, maar nadat ik zo dom ben geweest om elektronica/IT te studeren ben ik inmiddels bekend met de “Turing Test” en daardoor is mij nu duidelijk dat deze film relevanter is dan ooit tevoren. De Turing Test, is een toets die kijkt of een individu door middel van een chatsessie het verschil ziet tussen de interactie met een machine, die een stuk Kunstmatige Intelligentie software draait, en een mens. We komen in een filosofisch gebied wanneer een ‘machine’ niet meer te onderscheiden is van een mens en dus moet logischerwijze de ‘machine’ alle rechten krijgen die een mens ook heeft. Dat dit mogelijk zou zijn was in 1985 ondenkbaar, maar nu met de enorme vooruitgang in Kunstmatige Intelligentie (en vooral door Deep-Learning) duurt het niet lang meer voordat wij een ‘Daryl’ in de cloud hebben draaien, die ons niet eens meer hoeft te vragen wat een “hooker” is, want die kan dat gewoon aan Google vragen en het eerste artikel dat hij/het vindt zal dit haarfijn uitleggen.

Naast de subjectieve definitie van wat een mens is, gaat de film ook over onvoorwaardelijk liefde (een typisch jaren 80 cliché onderwerp). Dit zijn onderwerpen die voor een 12 jarige een ver van je bed show zijn, maar als ouders geeft dit de film wellicht meerwaarde – als je als ouder samen met je kinderen een film moet kijken is het toch fijn als er voor de volwassenen ook iets interessant in zit.

Ik trok de DVD van de plank en dacht, een kinderfilm… Hmm… ‘als kind vond ik hem gaaf, laat ik eens kijken’. En ik moet zeggen dat ik de 99 minuten als erg prettig heb ervaren—wellicht ook door de nostalgische waarde die het voor ons 80s kids heeft! Het acteerwerk van met name Barret Oliver is zeer behoorlijk, de acteerprestatie van de rest van de cast laat wat te wensen over—vooral de volwassenen zijn ‘gemaakt’ en dat bovenop die typische jaren 80 ‘over de top’ film families. Maar het stoort niet echt. Overigens gebeurde dit ook met de tv-horrorfilm Inventation to Hell, waar Barret Oliver een veel realistischer personage neerzette dan zijn volwassen castleden. Barret, had wellicht de Leonardo DiCaprio kunnen worden als hij was doorgegaan met acteren maar na Cocoon heeft hij nog één film gedaan met de titel Scenes from the Class Struggle in Beverly Hills en heeft zich daarna op klassieke fotografie gestort.

Ik zie ouders vandaag de dag deze film samen met hun kids op een vrijdagavond met een bak popcorn op schoot terugkijken! Ik denk alleen dat je als ouders moet uitleggen wat alle apparatuur is… en wat een “hooker” is. Vanuit de optiek van familie- dan wel kinderfilm is dit een “BLAST”!

Raymond Doetjes, Subliminal Artist Productions

★★★★☆