Blog | Superqueero’s: wanneer zien wij een gay superheld? (Sandro Algra)

, , , , , /May 21, 2019

Avengers: Endgame blijft records breken in de wereldwijde box-office. De grote finale van 11 jaar Marvel films zal zeker de geschiedenis ingaan als een van de meest prestigieuze superheldenfilms. Maar wist je dat het ook een progressieve film is? Jawel! Volgens regisseur-duo Joe- en Anthony Russo bevat dit het allereerste personage uit de Marvel Cinematic Universe (MCU) dat openlijk gay is! De eerste gay superheld? Cool!

Wanneer zien wij een gay superheld? - The Ambiguously gay Duo - Russo brothers

Excuseer mij voor het niet opmerken van de roze olifant in de kamer met mijn niet-verlichte hetero visie. Wie was de gay superheld dan? Kwam Rocket de wasbeer soms uit de kast? Had ik mijn ogen even dichtgedaan tijdens de lesbische kus? Of was het Captain America die vol trots het leger van Thanos te lijf ging met zijn regenboogschild? Wat wij zagen was een man in een therapie sessie die rouwde om het verlies van zijn partner, en had besloten weer andere mannen te daten. Deze 3-minuut lange scène vonden de regisseurs zo belangrijk dat de weduwnaar gespeeld werd door niemand minder dan Joe Russo zelf… Hé, niemand bij Marvel had ooit gespecificeerd dat het om een gay SUPERHELD zou gaan. Het spreekt voor zich dat veel LGBTQ activisten een beetje teleurgesteld waren. Voor mij kwam dit nieuws vooral over als een grap. Maar de kritiek is gehoord. Nu we fase 4 van de MCU ingaan kunnen we meer LGBTQ personages verwachten. Waarom hebben wij zo lang moeten wachten op deze anticlimax?

Twitter reageert op de “gay scène” in Avengers: Endgame.

Tradities

Gay stelletjes zijn al jaren gebruikelijk in verschillende filmgenres. Elk jaar zien we een reeks romantische drama’s langskomen als Brokeback Mountain (2005), Moonlight (2016) of La Vie d’Adèle (2013). Superheldenfilms lopen achter op deze trend. Maar is dit wel het genre daarvoor? Natuurlijk wel! Kun jij je soms niet voorstellen dat een kerel die 15 uur per week in de sportschool doorbrengt en ’s avonds de straat op gaat in een gekleurd latex pakje ook fabuleuze seksuele voorkeuren kan hebben? Maar als ik denk aan de woorden “gay superheld” dan zijn er nog altijd maar twee personages die bij me opkomen, namelijk: Ace & Gary uit The Ambigously Gay Duo. Deze tekenfilmreeks vertelde het verhaal van twee gespierde mannen in een maillot die misdaad bestrijden, en leefde zich helemaal uit met suggestieve grappen.

Stephen Colbert en Steve Carrell spelen Ace & Gary in The Ambiguously Gay Duo – Blow Hot, Blow Cold (1997). TV Funhouse was een reeks animatie skits, gecreëerd door Robert Smigel.

Kun je één superheldenfilm opnoemen waarbij heteroseksuele relaties geen prominente rol spelen? Van Superman tot The Hulk, van Wolverine tot Wonder Woman: bijna elke held ontmoet de liefde van zijn/haar leven. Tony Stark staat dan wel bekend als een rijke playboy, maar zelfs hij zoekt op den duur een vaste partner om een gezin mee te stichten. Batman is net zo’n ondeugende vrouwenverslinder. Toch hoor je al decennia lang de vraag: ‘Is Robin soms zijn geheime minnaar?’. Het is inderdaad verdacht dat deze miljardair kluizenaar zijn vleermuizenholletje regelmatig deelt met een atletische jonge protegé. Ach ja, na zoveel mislukte relaties met vrouwen is het eigenlijk niet gek dat Bruce Wayne behoefte heeft om te experimenteren.

Wanneer zien wij een gay superheld? (Sandro Algra) 2

Batman en Robin slapen in bedden naast elkaar. Batman #84 (Juni, 1954), page 24.

Waar we rekening mee moeten houden is dat de meeste superhelden die wij op het witte doek zien stammen uit comics van de 20ste eeuw. De verhalen waren 50 jaar geleden al omstreden vanwege het excessief uitbeelden van geweld. Het was bijna ondenkbaar om kinderen entertainment voor te schotelen die ook nog eens traditionele relaties ter discussie stelde. Dit neemt niet weg dat ook iconische personages aangepast mogen worden. Spider-Man kreeg behoorlijk wat moderne updates in Spider-Man: Homecoming (2017), en de meeste van die veranderingen vond het publiek wel verfrissend. Ondertussen maakt het internet zich al een aantal jaren klaar voor de mogelijke komst van een zwarte James Bond, gespeeld door Idris Elba.

Waar de meesten van ons het wel over eens kunnen zijn is dat een homoseksuele Bond waarschijnlijk niet zou aanslaan. Een gigantisch onderdeel van dit personage is nou juist zijn vaardigheden in het versieren van vrouwen. De Bond-franchise is  uiteindelijk geschreven als een ontsnappingsfantasie: agent 007 is de held die elke heteroseksuele man zou willen zijn. Als je de Bond-girls uit de formule weglaat ben je al snel het grootste deel van je publiek kwijt. Aan de andere kant wist Charlize Theron wel een zeer overtuigende vrouwelijke spion neer te zetten. In Atomic Blonde (2017) gaat ze met tientallen mannen op de vuist om vervolgens in bed te belanden met Sofia Boutella. De aangekondigde sequel bewijst dat er wel degelijk een niche openligt voor gay spionnen, zolang je maar een filmster als Charlize daarvoor kunt strikken.

Wanneer zien wij een gay superheld? - fan art.

Fan art is een populaire manier om personages als een stelletje uit te beelden. Ieder zijn eigen fetisch, maar welke mensen willen nou James McAvoy en Michael Fassbender samen zien?

Wie is toch die man met de cape?

De ontsnappingsfantasie is natuurlijk niet de enige reden dat de meeste superhelden een romantische partner krijgen. Het publiek kan zich meer identificeren met iemand die ook behoefte heeft om te daten, dat maakt een held in onze ogen menselijker. Relaties zijn nou eenmaal een belangrijk onderdeel van ons dagelijks leven. Voor mij is dit de belangrijkste reden waarom ik hoop dat Marvel meer laat zien dan enkel traditionele liefdesverhalen. Superman had vroeger een vaste dagelijkse routine: opstaan, naar zijn werk gaan, de wereld redden en beloond worden met een knuffel van Lois Lane. Lois was een hoogopgeleide journaliste die er in 70 jaar nooit in sloeg om de identiteit van haar geliefde te achterhalen. Met zijn anonimiteit kon Superman een liefdesleven hebben zonder zich zorgen hoeven te maken om typische relatieproblemen. Dat is niet een levensstijl waar de gemiddelde filmganger zich in herkent!

Gelukkig begint Marvel al helden aan zijn cast toe te voegen met meer realistische relaties. Ant-Man heeft dan wel een affaire met The Wasp. Maar is dat wat het personage boeiend maakt, of eerder het feit dat hij een gescheiden ex-bajesklant is die zijn leven moet beteren door een goede vader te zijn? Ik geloof niet dat ik dat laatste eerder had gezien in een superheldenfilm. Hawkeye was haast niemands favoriete Avenger, totdat hij stiekem een compleet gezin bleek te hebben. Dus het is toch mogelijk om misdaad te bestrijden in een 9 tot 5 werkdag, zonder dat je kinderen zich af gaan vragen wie die man met de cape is die elke zondag het vlees komt snijden! Ik zou in de toekomst nog meer soorten relaties willen zien in de MCU. Wat dacht je van een carrière georiënteerde superheldin die een alleenstaande moeder is? Spider-Man zou geld kunnen verdienen om de ziektekosten van zijn tante te betalen. En als ze Captain Marvel een vriendin geven, misschien kan ze dan vechten tegen het intergalactische hooggerechtshof voor universele erkenning van partners van hetzelfde geslacht.

Marvel heeft laten zien dat ze kunnen experimenteren met de superheldenformule. De traditionele “anonieme superheld” heeft de MCU inmiddels bijna geheel achter zich gelaten. Jarenlang moesten superhelden wachten op zonsondergang voordat ze hun lange kousen aan konden trekken en de straat op konden gaan om vreemdelingen in donkere steegjes te ontmoeten. Maar in 2008 doorbrak Tony Stark de stilte en kreeg een staande ovatie toen hij de woorden “I am Ironman” uitsprak. Nu zijn Superhelden volledig geaccepteerd door de samenleving. We zien Thor selfies nemen met fans, en Spidey leeft niet langer met de angst dat zijn tante zijn geheime klerenkast met speeltjes zal ontdekken. Ik denk dat weinig mensen zich nog voor kunnen stellen hoe lastig het superheldenleven in het verleden moet zijn geweest; om elke dag een dubbel leven te moeten leiden puur om aan de normen van de maatschappij te voldoen.

Ironman (2008) – Tony Stark komt uit zijn ijzeren kast.

Geen woorden, maar daden

Een divers filmuniversum bouw je op je met veel vallen en opstaan. Black Panther (2018) was een megasucces omdat we eindelijk een zwarte superheld konden zien die zich helemaal omringt met Afrikaanse cultuur. Het moment in Endgame waarin de dames een 100% vrouwelijk offensief tegen Thanos lanceren verdeelde de zaal in tegenstelling: velen juichten om eindelijk de vrouwen uit de filmreeks een paar seconden samen in beeld te kunnen zien, terwijl anderen hun ogen ervan rolden. Met slechts één vrouwelijke hoofdrolspeelster (de film Captain Marvel draait nog steeds in Nederlandse bioscopen) heeft de MCU zich nog altijd niet bewezen als een feministische filmfranchise. Daarom voelde dit korte moment nogal gratuit. Met Wonder Woman (2017) is DC dan weer degene die de voorsprong heeft als het gaat om geëmancipeerde superheldinnen. Een progressieve film was Wonder Woman zeker, maar het werd vooral een succes omdat het in eerste instantie gewoon een goede film was.

Op zichzelf was de therapie sessie van Endgame een vrij ontroerende scène. De reden dat het tegenviel is vanwege de hoge verwachtingen die de studio’s hadden gecreëerd; waarom liep Marvel zichzelf op de borst te kloppen met zijn eerste gay personage als het eigenlijk al lang tijd is voor de Black Panther of Wonder Woman van de gay superhelden? Waar we uiteindelijk naartoe willen werken is een tijdperk waarin een gay superheld zo normaal is dat studio’s het nieuws niet meer aan hoeven te kondigen met een roze neon bord. We zullen waarschijnlijk op fase 4 van de MCU moeten wachten om een serieuze poging tot een gay superheld te zien. Tot die tijd zijn Ace & Gary nog altijd de grootste vertegenwoordigers van deze demografische groep, en dat is behoorlijk triest.

Sandro Algra

Blog | Superqueero's: wanneer zien wij een gay superheld? (Sandro Algra) 3

Bronnen

GESCHREVEN DOOR

Sandro Algra

MEEST POPULAIR