Recensie | Blue Jasmine (Sandro Algra)

Woody Allen begon zijn carrière 60 jaar geleden als schrijver en stand-up komiek. Later schreef en regisseerde hij ook zijn eigen films waarin hij meestal de hoofdrol op zich nam. Langzamerhand maakten zijn slapstick komedies ruimte voor meer volwassen films met serieuze elementen. Tegenwoordig werkt hij vooral achter de schermen. In zijn nieuwe film Blue Jasmine is hij fysiek niet aanwezig maar voor de rest is het herkenbaar als een typische Woody Allen film.

Titel: Blue Jasmine
Regisseur: Woody Allen
Scriptschrijver: Woody Allen
Hoofdrollen: Cate Blanchett, Alec Baldwin, Sally Hawkins, Bobby Cannavale, Louis C.K., Andrew Dice Clay, Peter Sarsgaard, Michael Stuhlbarg, Max Casella, Alden Ehrenreich
Genre: Drama
Speelduur: 98 min
Release: Vanaf 22 augustus in de bioscoop

Echt Woody

Is dit wel “Woody Allen” in de positieve zin? Zijn werk kan nogal variëren van flauw en absurdistisch naar diepgaand en filosofisch. Bij de eerste scene zijn vele handelsmerken van een Woody Allen film al zichtbaar. Op het achtergrond horen we oubollige jazzmuziek, het verhaal speelt zich af in de grote stad en alles lijkt te draaien om een groep middenklassers en hun onverdraagbaar lange dialogen.

Wij kennen Woody Allen vooral als een spastische kleine man met een goed gevoel voor humor. Maar daaronder schuilt een grote pessimist. In zijn werk en in interviews vertelt hij geregeld over zijn grimmige kijk op het leven. Zo zit deze film ook in elkaar. De stijl is levendig en vrolijk maar het verhaal dat wordt verteld is een ouderwetse tragedie. Woody gelooft niet dat hij ooit een absoluut meesterwerk zou kunnen maken. Als deze film jou weet te vermaken is hij al tevreden.

Riches to Rags

Jeanette, beter bekend als Jasmine (Cate Blanchett) is een alleenstaande middeljarige vrouw op weg naar San Francisco. Sinds het abrupte einde van haar huwelijk zit ze in de financiële problemen en kampt ze ook nog met een depressie. Aangezien ze haar studie nooit heeft afgemaakt heeft ze geen idee hoe ze haar leven weer op moet pakken. Hoe weten we dit? Omdat ze haar levensverhaal tegen de eerste de beste vreemdeling vertelt, of tegen zichzelf als er niemand in de buurt is. Ze schept constant op over haar aristocratisch verleden, haar ijdelheid is onbreekbaar. Je vraagt je nu af: Is ze nou naïef, gestoord of verkeert ze in ontkenning? Hoe dan ook, ze is een zeer complex maar toch sympathiek personage. Jasmine is bereid om een nieuwe studie te beginnen en haar leven zelfstandig op te bouwen. Dit gun je haar ook hoewel je niet verwacht dat ze haar obstakels zal overwinnen.

Jasmine komt aan bij een klein huisje waarin ze wordt opgevangen door haar stiefzus Ginger (de Britse Sally Hawkins die een opvallend goed Amerikaans accent neerzet). Ook Ginger heeft een mislukt huwelijk achter de rug en kan amper voor zichzelf en haar jonge kinderen zorgen. De band met haar zus is desondanks sterk genoeg om Jasmine te steunen, zelfs al doet Jasmine niet altijd even aardig terug. Zo krijgt Ginger constant kritiek op haar smaak wat mannen betreft. Al snel krijgt Jasmine’s dominante karakter de overhand en besluiten beide vrouwen op zoek te gaan naar een beter leven.

Betere tijden

Tussen de scenes in San Francisco zien we Jasmine plotseling een nieuwe villa bezoeken in New York. In eerste instantie was dit een beetje verwarrend: ‘Is dit nou onderdeel was van haar fantasie of speelt het zich af in een soort parallel universum?’ vroeg ik me af. Al snel wordt duidelijk dat de film een flashback-structuur hanteert. Het verhaal springt constant heen en weer tussen het heden in San Francisco en verleden in New York. In het verleden maken we kennis met Jasmine’s man Hal (Alec Baldwin), een charismatische zakenman met een groot imperium. Ginger is bij hen op bezoek met haar echtgenoot Augie (Andrew Dice Clay), een bescheiden middenklasser die plannen heeft om zijn eigen bedrijf te starten. De gebeurtenissen in deze scenes vormen de puzzelstukjes die we nodig hebben om te begrijpen wat er nou precies mis is gegaan tussen beide echtparen en hoe de dames in hun huidige situatie zijn beland.

Zoals vaker in Woody Allen films volgt Blue Jasmine niet de klassieke drie acte-structuur (begin – opbouw – climax) die we gewend zijn van Hollywood. De opbouw is vrij ongebruikelijk en op een bepaald moment lijkt het plot verschillende richtingen uit te gaan. Toch wordt dit op geen enkel punt een zwakte van het verhaal. Het zijn de flashbacks waar het plot zijn kracht uit haalt. Een aantal verrassende wendingen zorgen alsnog voor een bevredigend einde.

Andere kleuren dan blauw

Naast de twee vrouwelijke hoofdrollen zijn er nog een aantal mannelijke personages die je bij zullen blijven. De rolverdeling biedt een mooie balans tussen dramatische acteurs als Peter Sarsgaard en komieken als Louis C.K. Natuurlijk geven vooral de komieken de scenes meer kleur maar op geen enkel moment voelt dit aan als “typecasting”. De humor komt namelijk vooral uit het script, niet uit de toevoeging van grappige mensen. Veel scriptschrijvers begrijpen tegenwoordig niet dat een goede acteur nog altijd weinig voorstelt zonder een goed personage.

Mij hoor je niet klagen

Blue Jasmine zou ik niet echt kunnen beschrijven als een tragikomedie, eerder een komische tragedie. Het is een verhaal over een heldin die ten onder gaat aan haar eigen beslissingen en negatieve karaktertrekken. Ja, de leuk uitgewerkte dialogen geven de film een hoge entertainmentwaarde, maar de boodschap van deze film blijft behoorlijk somber, en zelfs de humoristische elementen zorgen voor ongemakkelijke situaties. Woody Allen mag dan wel klagen dat hij nooit de film kan maken die hij voor ogen heeft: hij slaagt er toch telkens in om ijzersterke karakterfilms neer te zetten. Er zijn tegenwoordig maar weinig regisseurs die kunnen terugkijken op zo’n rijke oeuvre.

★★★★☆

Sandro Algra