Recensie Cow

Cow is het nieuwste wapenfeit van Andrea Arnold. De Britse cineast die bekend is van sociaal-realistische drama’s als Fish Tank en American Honey, waagt zich met Cow voor het eerst aan een documentaire. Door de ogen van een koe zien we het leven op een melkboerderij met de mooie en de lelijke momenten. De boodschap van Arnold is geslaagd. De documentaire zelf minder. Lees hier Roans recensie van Cow.

Titel: Cow
Regisseur: Andrea Arnold
Scenario: Andrea Arnold
Genre: Documentaire
Speelduur: 94 minuten
Releasedatum: 22 maart 2021

Luma is het hoofdpersonage van Cow, en ze is inderdaad een koe. Zet ingesproken animatiestemmen en voice-overs maar uit je hoofd. Luma is een koe zoals iedere andere koe, ze loeit en zegt “boe”. Voor een filmmaker als Arnold, wiens vorige films grotendeels afhankelijk waren van dialogen, voelt dit aanvankelijk wel vreemd aan. Al is het eigenlijk helemaal geen vreemd hoofdpersonage in een Arnold-film. Star in American Honey is ook niet bepaald een sympathiek karakter, en toch weet de regisseur haar neer te zetten als een gevoelig persoon. In dat opzicht is Cow helemaal geen vreemde eend in de bijt van Arnolds oeuvre.

Luma is een koe in de stal van een melkboer, samen met honderden andere koeien. Enkele minuten nadat ze een dochtertje heeft gebaard, worden de twee al gescheiden. Ze hebben nog net enkele likjes kunnen uitwisselen. Het kalfje wordt naar een aparte ren gebracht. En Luma, die moet al weer melkgeven. Want daarvoor is ze nu eenmaal hier, om melk te geven en kalfjes te baren. Met de vruchtzak nog tussen haar benen worden de zuigers van de melkmachine al weer op haar uiers gezet. Haar dochtertje krijgt ver van haar vandaan melk uit een emmer.

Het camerawerk is duidelijk subjectief vanaf het punt van Luma en haar dochter. Het beeld komt geen moment hoger dan de koeien zelf zijn. De camera zit ze dicht op de huid en volgt de twee bij ieder moment op de boerderij. Het is vies: modder, kwijl, stro, bloed en poep zitten overal, je hoort het zelfs. Als kijker volg je de blikken van Luma, maar ook haar paniek, irritaties en schreeuwen om hulp. Zonder woorden met alleen beeldtaal wordt dit ontzettend knap overgebracht. Helemaal in de haast existentiële sterrenscène.

De documentaire is duidelijk een aanklacht tegen de huidige melkindustrie en de vervangbaarheid van levende koeien daarin. De dieren worden als geld gezien en niet als wezens met gevoel. De boeren gebruiken wel lieve koosnaampjes maar die zijn niet gemeend. Omdat de camera zo dicht op de huid van de koeien zit, krijgen we ook de pijnlijke details mee. Zoals het doorprikken van de oren van het enkele uren oude kalfje dat tegenstribbelt, of de beangstigende manier waarop de hoeven worden schoongemaakt, of het wegbranden van de hoorns waar de camera geen moment wegkijkt en je ogen dicht doen geen zin heeft omdat het geluid door blijft dringen.

Dit neemt niet weg dat Cow tussen de bedrijven door niet mooi is. Hier en daar zitten er prachtige Malick-achtige beelden bij die door hun oranje gloed sterk doen denken aan diens Days of Heaven. Het is niet alleen maar misère en ellende op de boerderij. De koeien hebben ook hun mooie momenten zoals het ontmoeten van nieuwe kalfjes, de eerste keer de weide in en een fantastisch geregisseerde koeien-date.

Als kijker weet je op voorhand eigenlijk al wat je met Cow zien gaat. De ondankbare lijdensweg van een koe. De vergelijking met Gunda is dan ook makkelijk gemaakt. Slim en prachtig gefilmd, maar Cow heeft eigenlijk ook geen verassingen of nieuwe observaties. Je kan stellen dat de documentaire wel degelijk wat zegt over de vrouwelijkheid van de melkindustrie, omdat de koeien altijd in een staat blijven waar ze melk geven die eigenlijk bedoelt is voor de kalfjes. Maar zonder enig dialoog wordt deze discussie niet uitgediept en is dat op aan de kijker. Dat is een tekortkoming van de keuze om specifiek Luma te volgen, die verdere gelaagdheid voorkomt.

De opening is ontzettend sterk en de documentaire onderhoudt voor het grootste deel. Maar ondanks de speelduur van anderhalf uur voelt Cow te lang. De boodschap is duidelijk en de cirkel is met zeventig minuten wel rond. De vervolgende beelden voegen weinig toe en doen zelfs een beetje geeuwen. Tot twee keer toe lijkt de film een passend einde te hebben gevonden, maar hobbelt vervolgens toch weer door. Het huidige einde is wel degelijk het meest passend voor Arnolds boodschap, maar de voorgaande twintig minuten hadden makkelijk geknipt of in ieder geval ingekort kunnen worden.

Cow is nog tot en met zondag te zien bij verschillende filmhuizen in dertig steden in het land dankzij het IDFA Extented programma. De wijde bioscooprelease is later komend jaar op 22 maart. De documentaire verast niet per se, maar voor fans van het werk van Arnold bevestigt het nog maar eens wat voor een sterke regisseur ze is. Bij vlagen een prachtige film die zowel het leed als het genot van koeien door een subjectieve camera observeert, maar daardoor de kans op gelaagdheid wel mist.

★★★☆☆

Roan Andrée

VOLG ONS

Wil je de hele week op de hoogte gehouden worden van het laatste nieuws? Houd dan onze pagina in de gaten of volg Entertainmenthoek op Facebook, Instagram, Twitter en Pinterest. Zo blijf je op de hoogte van het laatste nieuws rondom je favoriete films en series.