Recensie Dirty Work | Een film die leuker is op Youtube

Binnen een periode van vier maanden zijn we de twee komieken Norm Macdonald en Bob Saget kwijtgeraakt. Hiermee verliezen we meteen ook de kans om een sequel op Dirty Work te zien, en mogelijk ook de R-rated cut van deze cultklassieker. Hoewel Norm Macdonald al heel lang een van mijn favoriete komieken was (sinds zijn doorbraak bij Saturday Night Live) heb ik vorig jaar pas de tijd genomen om de hele film af te kijken, toen ik de kans kreeg om streamingsdienst HBO Max vroeg uit te proberen. Deze buddy komedie over twee kerels die een wraak service bedrijfje beginnen werd niet goed ontvangen in 1998. Maar het overlijden van deze grote komieken (die ook grote vrienden waren van elkaar) geeft de film automatisch al een melancholisch tintje, des te meer omdat het ook de laatste rol bevat van de overleden komedielegende Chris Farley. Ik vraag me hierdoor in ieder geval af wat voor films we nog hadden kunnen zien als Norm Macdonalds filmcarrière van de grond was gekomen, na zijn debuut hier als hoofdrolspeler. Lees alles daarover in mijn recensie van Dirty Work.

Titel: Dirty Work
Regisseur: Bob Saget
Cast: Norm Macdonald, Artie Lange, Jack Warden, Traylor Howard, Chris Farley, Christopher McDonald, Chevy Chase
Scenario: Frank Sebastiano, Norm Macdonald, Fred Wolf
Genre: Komedie
Releasedatum: 1998

Kijk Dirty Work online

Een wraakbureau

Werkloos en dakloos moet Mitch (Norm Macdonald) tijdelijk verblijven bij zijn beste vriend Sam (Artie Lange), die ook zijn eigen financiële problemen heeft. Sams vader (Jack Warden) heeft namelijk dringend een dure harttransplantatie nodig. Eigenlijk is er maar één ding waar de jeugdvrienden goed in zijn: wraak. Al van kleins af aan verzonnen ze ingenieuze trucs om autoriteitsfiguren terug te pakken. “Waarom lanceren we dan niet een service waarbij men ons kan inhuren om wraak te nemen?”. Het wraakbureau Dirty Work is een succes, maar leidt ook snel tot een conflict met de corrupte real estate magnaat Travis (Christopher McDonald). Kan Mitch op tijd Sams vader redden? En kan hij het respect winnen van de vrouw waar hij een oogje op heeft (Traylor Howard)?

Als je vindt dat het nu al klinkt als een zeer clichématig plot dan komt dat waarschijnlijk omdat Dirty Work dezelfde formule volgt als zo’n beetje de helft van alle Adam Sandler komedies (Sandler heeft hier ook een cameo). Het gaat over een kerel die in de oppervlakte een eikel is, maar wel een hart van goud heeft. Hij is een underdog met weinig geluk in het leven, en hij moet zijn brein gebruiken om een kwaadaardige rijke bullebak te verslaan. En aan het einde wint hij het respect van zijn vrienden terug en wordt beloont met een knappe dame die weinig met hem gemeen heeft, maar toch om onverklaarbare redenen voor hem valt. De film zelf is heel erg bewust van zijn gebrek aan originaliteit. Op een gegeven moment roept Norm Macdonald ook tegen Traylor Howard: “Hey, why are you here? Oh wait, I remember: Intense physical attraction to me.”. Hiermee benadrukt hij met een dikke knipoog dat het stelletje van de film geen enkele reden heeft om aan het einde bij elkaar te zijn, behalve dan dat het script dat dicteert.

Ook een aantal Nederlandse komedies volgen de Sandler formule. Ja, zelfs Bon Bini Holland! De meeste filmfanaten die ik ken zijn deze formule al heel lang zat. Maar zeg wat je wilt over Adam Sandler, hij heeft van alle Saturday Night Live komieken uit de midden jaren 90 generatie verreweg de beste filmcarrière gehad. David Spade, Rob Schneider, Chris Farley en dus ook Norm Macdonald behoren allemaal tot deze generatie. Waarom is het Norm na deze film nooit gelukt om het succes van Sandler te evenaren?

Nou, het is vrij evident dat Norm toch niet 100% in zijn element is in deze film. Hoe goed hij ook was in het vertellen van grappen, en ook in bepaalde typetjes, hij was nooit een geweldige acteur. Wat Norm wel was is een bijna angstloze komiek. Tijdens de productie van deze film werd hij ook ontslagen bij Saturday Night Live. Dit had mogelijk te maken met Norms gewoonte om elke aflevering genadeloze grappen te vertellen over O.J. Simpson (een goede vriend van een van zijn bazen). Of misschien lag dit aan zijn liefde voor slechte grappen, waarbij het publiek soms minuten in doodse stilte bleef zitten. Een van Norms meest legendarische optredens was toen hij uitgenodigd werd bij de Comedy Central Roast van Bob Saget. Dit was juist een evenement waar men aangemoedigd werd om zoveel mogelijk te schelden en zo gemeen mogelijk te zijn tegen Bob, Norms vriend. Dus daarom deed Norm het tegenovergestelde: hij las de meest banale ‘Dad jokes’ voor van een briefje. Norm was een komiek die er gewoon niet van hield om te doen wat van hem werd verwacht.

En Bob Saget? Als je hem vooral kent als die ideale tv-vader van Full House en America’s Funniest Home Videos zou je ook niet verwachten dat hij in werkelijkheid een man was met een zeer pervers gevoel voor humor. Dat is evident als je zijn versie van de mop The Aristocrats hoort. Mijn punt is dat men door Dirty Work als een mainstream PG-13 komedie uit te brengen toch de kans misliep om hier echt iets speciaals van te maken.

Dat wil niet zeggen dat er geen grappige momenten in de film zitten. In misschien wel de meest beruchte scene belanden Mitch en Sam in de gevangenis. Direct wordt Mitch meegenomen door drie andere gevangenen, vermoedelijk om anaal verkracht te worden. Oké, haast iedereen heeft weleens een gevangenis verkrachtingsgrap gehoord of gemaakt. Maar wat deze scene zo ‘Norm’ maakt is zijn reactie nadat de daad is gebeurd. Hij haalt uit naar zijn drie verkrachters alsof hij een basisschool docent is die een paar stoute kinderen op hun vingers tikt: “You know what hurts the most is the… the lack of respect. You know? That’s what hurts the most. Except for the… Except for the other thing. That hurts the most. But the lack of respect hurts the second most.”. Volgens Bob Saget zou de R-rated versie van deze scene ook nog een stukje directer zijn geweest. Daarin zou Norm namelijk letterlijk hebben gezegd “Except for the anal rape.”. En dat is nou typisch Norm humor. Hij nam zeer donkere onderwerpen en veranderde ze in simplistische grappen, die hij vertelde met zijn gortdroge delivery.

Dirty Work: beter zonder context

Eén of twee momenten zoals de gevangenis scene zijn in ieder geval niet genoeg om de veilige formule achter Dirty Work te verbergen. Ter vergelijking, Freddy Got Fingered (2001) van Tom Green is technisch gezien een veel slechtere film, een van de slechtste komediefilms aller tijden misschien. Maar wat die film memorabel maakt is dat het veel meer geslaagd is in het volledig deconstrueren van de Sandler-formule, waarmee het eigenlijk een satire is van Amerikaanse komedies. Door het gebrek aan studio interventie kon Tom Green zijn ongefilterde visie in beeld brengen. En dat kun je zien als iets positiefs of negatiefs. Dirty Work voelt daarentegen aan als een film die zich altijd moet inhouden om maar aan de PG-13 rating te voldoen. Zou de R-rated cut een verschil kunnen uitmaken? Misschien. Kijk, de humor van Norm Macdonald vind je óf briljant óf je verveelt je te pletter zoals het publiek van SNL en de Comedy Central Roast. Dirty Work zal altijd een hele flauwe komediefilm blijven. Volgens Bob Saget waren er 7 minuten uit geknipt, dus ik verwacht niet dat het daarmee in een satirisch meesterwerkje verandert, maar hopelijk wel in een flauwe komedie met iets meer tandjes.

Nu Norm Macdonald en Bob Saget er niet meer zijn lijkt me de kans klein dat die R-rated cut er komt. Het leek er wel op dat ze serieus waren over een sequel. Hoewel Norm, weten we inmiddels, al jaren aan leukemie leed had hij in ieder geval niet verwacht dat zijn leven zo abrupt zou eindigen. De dood van Bob kwam al helemaal onverwacht aan. Maar weet je, ik lig er ook niet wakker van dat ze Dirty Work 2 nooit hebben kunnen maken. Bob heeft zijn carrière als familievriendelijke tv-komiek gehad. En Norm… hij was niet gemaakt om een filmster te zijn, maar hij heeft in het internet tijdperk wel zijn komedie niche gevonden. Hij had zijn eigen shows op Netflix en was een populaire gast op vele talkshows. Als ik een avondje wil lachen kan ik nog altijd tientallen uren van Norm clips online opzoeken. En verschillende scenes uit Dirty Work horen daar ook tussen. Het is nou eenmaal een film die beter werkt op Youtube en zonder context.

★★1/2☆☆

Sandro Algra

VOLG ONS

Wil je de hele week op de hoogte gehouden worden van het laatste nieuws? Houd dan onze pagina in de gaten of volg Entertainmenthoek op Facebook, Instagram, Twitter en Pinterest. Zo blijf je op de hoogte van het laatste nieuws rondom je favoriete films en series.